Sunday, February 23, 2014

Voice of Backward


Overview

Madheshi Dalits have been suffered from several social, economic and political oppressions and discriminations. Caste based discrimination originated from Varna System is one of the major institution extremely prevalent in the Madheshi society construct. Caste system infringing with economic disparity has led to the structural inequality in Madheshi Dalits and non-Dalits. In line with this context this research report is based on a survey study and in-depth interview conducted in Siraha district, a highly Dalits populated and origin point of Chamar (Carcass Removal) and Madhesh Movement from the Eastern Tarai region of Nepal. The study reveals that 39 percent Madheshi Dalits are landless and 48 percent of them have found marginal land possession below 1 Katta in totality. The research also reveals that more than 39 percent Madheshi Dalits are continuing Haruwa-Charuwa system, a semi-slavery bonded labor. Due to such kind of feudalistic and customary labour system, Madheshi Dalits are compelled to face the labour exploitation, wage labour discriminations, market discriminations along with various social discriminations.

This research argues that the situation of exploitations and discrimination are regulated by various local age long feudal social institutions like Haruwa, Charuwa, Kodarwa system, Land Mortgage System, Share cropping, etc. which exhibit more negative relationship. It is also because of structural constraints in land holding pattern (class), existing caste system, and gender disparity. Mostly, these institutions have been found as discriminatory and exploitative to the land poor by giving them unfair wage, debt burden, and treating them inhumanly like semi-slavery and social discrimination.

Discrimination with dalits

The research also clarifies that the Madheshi Dalits are still living as second class citizens within own country and facing multi-dimensional exploitations such as semi-slavery Haruwa-Charuwa system a bonded labor, caste based discrimination along with the discrimination in education, health, employment etc. The children of them are compelled to follow the forceful labour in the landlord’s house at the age of going to school. Overcoming all the above-mentioned barriers, some of the Madheshi Dalits are struggling to get rid of all these problems and searching for the new way of emancipation.

Research Questions

The research on “Structural Inequality between Madheshi Dalits and Non-Dalits”, by Ranjit Kumar Kanaujiya which was submitted to Social Inclusion Research Fund (SIRF)/SNV-Nepal carried out with an aim to answer the broader questions related to structural inequality between Madhesi Dalits and non-Dalits. The research will explore the answer of this broad question by taking the following research questions:

  • Why and how Madhesi Dalits are relatively excluded from the access to the valued goods and services in society?
  • How so called upper caste of Madhesi monopolize in the Madhesi society in term of economic activities?
  • How the economic condition, low wages, labor market and any forms of bounded labor in Madhesi Dalits contribute to social exclusion/inclusion?


To get all these answers, see the this final research documentation prepared by Ranjit Kumar Kanaujiya PDF DOCUMENT

Protection required for Dalits and Women

Violence on dalit's women
Various studies have shown that among the women who become victims of violence, the number of Dalit women exceed the number of others. The nongovernment organisation named Saathi
has made it public that the Dalit women are victims of torture and physical and mental violence including rape. According to the study of this organization, among the victims of rape, the possibility of Dalits is 21 percent where as that of Brahmin Chhetri women is just 6 percent.
Similarly, the study conducted by New Era, the percentage of Dalit women sold in India is 26.9 percent where as that of indigenous women is 42.2 percent. Leader of the Dalit community Min Biswokarma is of the opinion that poverty and illiteracy are major reasons responsible for the increasing violence against Dalit women. False temptation of employment and fake marriages are also responsible for their maltreatment.



Issues of Dalit women in the new constitution:

1. Central government must have the right to provide instruction to the state and provincial government to make policies and programmes regarding the Dalits and to implement them. All the concerned sectors must take special initiative to put this matter in the new constitution.

2. To make provision of proportionate representation for ensuring political participation in provincial and local bodies in a federal state.

3. The constitution must make the provision of ending bad cultural practices such as untouchability, Balighare, Haliya, Chhaupadi, prostitution.

4. To make the provision of distribution Lal Purja (land ownership certificate) to both male and female for guaranteeing land ownership.

5. For ensuring employment, education and health under the fundamental rights, a quota system must be applied for a certain period of time. In the quota allocated for women and Dalits, 20 and 50 percent must be allocated for the Dalit women respectively.

6. In order to do monitoring whether the Dalits have exercised their rights as per the constitution and in order to get it done, the provision of high level mechanism must be made in the constitution.
7. Gender equality must be considered while forming new government structure and new laws must be made friendly to women.

8. Provision must be made in the constitution not to make laws on the basis of tradition and religion by provincial governments that discriminate women.

9. Provision must be made to fully prohibit violence resulting from untouchability by making necessary laws for punishment and compensation.

10. The provincial government should ensure 50 percent participation of women in all its bodies on the basis of proportionate representation. It also must ensure the representation of Dalit women on the basis of population.

11. The policy of the state to evaluate the national and cultural norms and practices and to devise new ones on scientific basis must be made in the new constitution for eliminating caste discrimination completely.

12. Among the complicated problems faced by the Dalit women, one is the problem of inter-caste marriage. As the inter-caste marriage plays an important role in the creation of the society free from discrimination, the state must make laws and programmes to encourage inter-caste marriage to provide both male and female the opportunity to choose one's spouse freely.

13. Technical education and professional skill is required for the Dalit women in order to make natural means and resources accessible to them. Therefore, the policy to increase their enrolment in technical schools at the maximum level must be made.

14. The number of health workers among Dalit women must be increased with a view to increasing their participation in the field of health. For, this, the state must make special plans and programmes.

15. The state must identify the problems of Badi and the Dalit women of Terai and make necessary provision for their honorable living.
    POPULATION & INCOME

    Dalit population represents 11.8% of the total population of Nepal, of which Madheshi Dalit make up 36.7%. In addition to being at the bottom of caste, class, and gender hierarchies, they lag far behind on almost all development indicators. The average per capita income for Dalits is NRs 10.000, poverty rate 45.5 % and human development index - for Madheshi Dalits specifically- 0.383 as the lowest in Nepal, against the national averages of NRs 15.000, 31% and 0.509 respectively. They own only 1% of arable land and 44% of them are landless. Members of the Madheshi Dalit community in Dhanusa noted that even those who own land only possess enough to build a thatch hut or less.

    BACKGROUND

    Cultural and social inequalities are often used as motivational factors to mobilize political and social movements in Nepal and the decade long armed conflict “capitalized on caste and gender discrimination in Nepal as a means of legitimizing the armed revolution”. The Comprehensive Peace Agreement (CPA) of 2006, in sections 3.5 and 7.6.1, explicitly calls for an end to discrimination and abuse against women, and to eliminate all types of violence against women and children, including child labour as well as sexual exploitation.

    More than five years after its signing, many traditionally marginalized groups remain de facto voiceless with few visible signs of improvement in their status, and Madheshi Dalit women are a prominent example of this. Vulnerably positioned at the bottom of Nepal’s caste, class and gender hierarchies, Madheshi Dalit women experience widespread and deeply-rooted gender as well as caste discrimination and violence as a result of profoundly imbalanced social, economic and political power equations. This field bulletin sets out to document some of the factors triggering discrimination and high exposure of violence amongst Madheshi Dalit women in Dhanusa and Mahottari districts, and the abuse that is allowed to perpetuate through a culture of silence.

    PICTURE TELL THE STORY
    madheshi dalits facing problem in rainy season
    Situation facing in rainy season.
    education system for madheshi dalits children
    Education system for dalits.
    madheshi children facing food problem
    Facing Food Problem.
    madheshi dalit women lifestyle
    Dalits' lifestyle.
    dalit huts, jhoparpati
    Dalits' Jhoparpati

    Friday, February 21, 2014

    Reality of Federalism (Part 2)

    рдХे рд╕ंрдШिрдпрддाрд▓े рд╕ाрдЪै рджेрд╢ рдмिрдЦрди्рдбрди рдЧрд░्рдЫ рдд ? рдХे рдЬाрддीрдп рдкрд╣िрдЪाрди рд╕рд╣िрддрдХो рд╕ंрдШिрдпрддाрд▓े рд╕ाрдЪै рджेрд╢ рдЯुрдХ्рд░рдпाрдЙрдЫ рдд ?

    рд╣ाрдо्рд░ो рджेрд╢рдоा рд╕ंрдШिрдпрддाрд▓े рджेрд╢ рд╡िрдЦрдг्рдбрди рд╣ुрди्рдЫ (рдиेрдкाрд▓ рдЯुрдХ्рд░िрди्рдЫ) рднрдиेрд░ рдн्рд░рдо рдлिрдЬाрдЙрдиेрд╣рд░ु рдкрдиि рдзेрд░ै рд░рд╣ेрдХा рдЫрди् рдЬрд╕ рдордз्рдп рдЪिрдд्рд░ рдмрд╣ाрджुрд░ рдХेрд╕ीрдХो рдЬрдирдоोрд░्рдЪा рдоुрдЦ्рдп рд╣ो рднрдиे рдЬाрддीрдп рдкрд╣िрдЪाрди рд╕рд╣िрддрдХो рд╕ंрдШिрдпрддा рд╣ुрджा рджेрд╢ рдмिрдЦрди्рдбрди рд╣ुрди्рдЫ рднрди्рдиे рддрд░्рдХ рджिрдиे рдиेрдкाрд▓ी рдХांрдЧ्рд░ेрд╕ рд░ рдиेрдХрдкा рдПрдоाрд▓े рд╕рд╣ाрдпрдХ рд╣ुрди !!

    Symbol of Federalism

    рдХे рд╕ंрдШिрдпрддाрд▓े рд╕ाрдЪै рджेрд╢ рдмिрдЦрди्рдбрди рдЧрд░्рдЫ рдд ? рдХे рдЬाрддीрдп рдкрд╣िрдЪाрди рд╕рд╣िрддрдХो рд╕ंрдШिрдпрддाрд▓े рд╕ाрдЪै рджेрд╢ рдЯुрдХ्рд░рдпाрдЙрдЫ рдд ? рдпी рдк्рд░рд╢्рдирд╣рд░ुрдХो рд╕рдд्рдп рддрде्рдп рдЬрд╡ाрдл рдЦोрдЬ्рдиै рдкрд░्рдиे рднрдПрдХो рдЫ рдд्рдпрд╕ैрд▓े рдХрд╕्рддो рд╕ंрдШिрдпрддाрд▓े рджेрд╢ рдЯुрдХ्рд░рдпाрдЙрдЫ рд░ рдХрд╕्рддो рд╕ंрдШिрдпрддाрд▓े рджेрд╢ рдмрд▓िрдпो рдмрдиाрдЙрдЫ рднрди्рдиे рдмाрд░ेрдоा рдпрд╣ाँ рдЫोрдЯो рдЪрд░्рдЪा рдЧрд░्рджрдЫु ! рдпрд╕рдХो рдмाрд░ेрдоा рдмिрд╕्рддृрдд рд▓ेрдЦ (рджेрд╢рд╣рд░ुрдХो рдИрддिрд╣ाрд╕рд╕рд╣िрддрдХो рдЙрджाрд╣рд░рдг рд╕рдоेрдЯेрд░) рдХेрд╣ी рд╕рдордп рдкрдЫी рдкोрд╕्рдЯ рдЧрд░्рдиेрдЫु !!

    рдмिрд╢्рд╡рдоा рд╕ंрдШीрдп рд░ाрдЬ्рдпрд╣рд░ुрдХो рдиिрд░्рдоाрдг рджुрдИ рдХिрд╕िрдорд▓े рднрдПрдХो рдкाрдЗрди्рдЫ ! рдкрд╣िрд▓ेрдХा рд╕्рд╡рддрди्рдд्рд░ рд░ाрдЬ्рдпрд╣рд░ुрд▓े рдЖрдкрд╕рдоा рд╕рдордЭрджाрд░ी , рд╕рдо्рдЭौрддा рд╡ा рд╕рди्рдзि рдЧрд░ेрд░ рд╕ंрдШ рдиिрд░्рдоाрдг рдЧрд░ेрдХा рдеिрдП ! рдпрд╕्рддो рд╕ंрдШीрдп рд░ाрдЬ्рдпाрд╣рд░ुрдоा рд╕ंрдпुрдХ्рдд рд░ाрдЬ्рдп рдЕрдоेрд░िрдХा , рд╕्рд╡िрдЯ्рдЬрд░рд▓्рдпाрди्рдб , рдЕрд╕्рдЯ्рд░ेрд▓िрдпा , рд╕ोрднिрдпрддрд╕ंрдШ рд▓рдЧाрдпрддрдХा рдкुрд░ाрдиा рд╕ंрдШीрдп рд░ाрдЬ्рдпрд╣рд░ु рдкрд░्рджрдЫрди् ! рдпрд╕рд▓ाрдИ рд░ाрдЬ्рдпрд╣рд░ु рд╕ंрдЧै рдЖрдЙрдиे рдмिрдзि (Coming Together) рдкрдиि рднрдиिрди्рдЫ !

    рдЕрд░्рдХो рдкрд╣िрд▓े рдПрдЙрдЯै рдПрдХाрдЗрдХो рд░ुрдкрдоा рд╢ाрд╕िрдд рд╣ुрджै рдЖрдПрдХो рдПрдХाрдд्рдордХ рд░ाрдЬ्рдпрд╣рд░ुрд▓ाрдИ рдмिрднिрди्рди рдЙрдк рдПрдХाрдЗрд╣рд░ूрдоा рдмिрднाрдЬрди рдЧрд░ी рдХेрди्рдж्рд░ рд░ рдк्рд░рджेрд╢ рдмीрдЪ рдЕрдзिрдХाрд░рдХो рдмाрдбрдлाрдб рд╕рд╣िрдд рд╕ंрд░рдЪрдиा рдЦрдбा рднрдПрдХा рдЫрди् ! рдпрд╕्рддो рд╕ंрдШीрдп рд░ाрдЬ्рдпрд╣рд░ुрдоा рднाрд░рдд , рдмेрд▓्рдЬिрдпрдо , рд╕्рдкेрди , рдЕрд╕्рдЯ्рд░ेрд▓िрдпा рдЖрджि рдЫрди् ! рдпрд╕рд▓ाрдИ рдЬाрддिрдЧрдд , рднाрд╖िрдХ рдПрдмं рдзाрд░्рдоिрдХ , рднौрдЧोрд▓िрдХ рдмिрдмिрдзрддा рдмीрдЪ рд░ाрдЬ्рдпрд▓ाрдИ рдЦрдг्рдбिрдд рд╣ुрди рдмाрдЯ рдЬोрдЧाрдЙрди рд░ाрдЬ्рдпрд▓ाрдИ рд╕ंрдЧै рд░ाрдЦ्рдиे рдмिрдзि (Holding Together) рдкрдиि рднрдиिрди्рдЫ ! рдд्рдпрд╕ैрд▓े рд╕ंрдШिрдпрддाрд▓ाрдИ рдЬाрддी , рднाрд╖ा , рд╕рд╕्рдХृрддि , рдИрддिрд╣ाрд╕ рд░ рдмिрдмिрдзрддा рд╕рдо्рдмрди्рдзि рд╕рдорд╢्рдпाрд▓ाрдИ рд╕рдо्рдмोрдзрди рдЧрд░्рдиे рд╕рдмै рднрди्рджा рд░ाрдо्рд░ो рд░ाрдЬ्рдпрдпрди्рдд्рд░ рдоाрдиिрди्рдЫ !рдЕрд╣िрд▓े рд╣ाрдо्рд░ो рдиेрдкाрд▓ рдкрдиि рдпрд╣ि рдмिрдзि рдмाрдЯ рд╕ंрдШिрдп рдк्рд░рдгाрд▓ी рддिрд░ рдЬाрджैрдЫ !

    рд╕ंрд╕ाрд░рдоा рд╕ुрд░ुрдоा рдПрдХ рдЖрдкрд╕рдоा рдЖрдмрдж्рдж (Coming Together) рднрдПрд░ рд╕ंрдШीрдп рд░ाрдЬ्рдп рдмрди्рдпो ! рдпрд╕рдХो рдоुрдЦ्рдп рдХाрд░рдг рд╕ाрдоुрд╣िрдХ рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рд░ рдЖрдл्рдиो рдЙрдд्рдкाрджрдирдХा рд▓ाрдЧी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рдмрдЬाрд░рдХो рд╕ृрдЬрдиा рдЧрд░्рдиु рдеिрдпो ! рдкрдЫिрд▓्рд▓ा рджрд╢рдХрд╣рд░ुрдоा рдиेрдкाрд▓ рдЬрд╕्рддै рдПрдХाрдд्рдордХ рдмрд╣ुрдЬाрддीрдп рд░ाрдЬ्рдпрд╣рд░ुрдоा рджेрдЦा рдкрд░ेрдХो рдЬाрддीрдп , рднाрд╖िрдХ рд░ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ीрдп рдж्рд╡рди्рджрд╣рд░ुрдХो рдХाрд░рдг рджेрд╢рдоा рд╕ंрдХрдЯ рджेрдЦा рдкрд░ेрдХोрд▓े рджेрд╢ рдмिрднाрдЬрдирд▓ाрдИ рд░ोрдХ्рди рдиै рд╕ंрдШिрдпрддाрдХो рд╕ुрд░ुрд╡ाрдд рднрдПрдХो рд╣ो ! рдпрд╕рд░ि рдкрдЫिрд▓्рд▓ा рджрд╢рдХрд╣рд░ुрдоा (Coming Together) рдмिрдзिрдмाрдЯ рдкрдиि рд╕ंрдШीрдп рд░ाрдЬ्рдпрд╣рд░ु рдиिрд░्рдоाрдг рд╣ुрди рдеाрд▓े ! рдпрджि рд╕ंрдШिрдпрддा рдирдЕрдкрдиाрдПрдХो рднрдП рдпुрд░ोрдкрдХा рд╕-рд╕ाрдиा рднूрдЧोрд▓рдХो рд╕िрдХो рдЧрд░्рджै рд╕्рдкेрди рд░ рдмेрд▓्рдЬिрдпрдо рдЕрд╣िрд▓े рдЬाрддीрдп рдЖрдзाрд░рдоा рдЯुрдХ्рд░ीрд╕рдХेрдХो рд╣ुрди्рде्рдпो ! рдЕрд╣िрд▓े рдкрдиि рдд्рдпрд╣ाँ рд╕рдорд╕्рдпाрд╣рд░ु рдкुрд░ै рд╕рдоाрдзाрди рдд рднрдПрдХा рдЫैрдирди рддрд░ рд╕ंрдШिрдпрддा рдПрдХ рд╣рджрд╕рдо्рдо рдд्рдпрд╕рд▓ाрдИ рдоिрд▓ाрдЙрди рд╕рдлрд▓ рднрдПрдХो рдЫ ! рдлрд░рдХ рдлрд░рдХ рдкрд╣िрдЪाрди рднрдПрдХा рдоुрд▓ुрдХрд╣рд░ुрдоा рд╕ंрдШिрдпрддा рдЫोрдбी рдПрдХाрдд्рдордХ рджेрд╢ рдмрдиाрдЙрдиे рдмिрддिрдХ्рдХै рдЗрдеिрдпोрдкिрдпा , рдоेрдХ्рд╕िрдХो рдЖрджि рджेрд╢рдХो рдмिрднाрдЬрди рднрдпो рдЬрд╕рдмाрдЯ рдмुрдЭ्рди рд╕рдХिрди्рдЫ рдХी рдзेрд░ै рдерд░ि рдкрд╣िрдЪाрди рднрдПрдХा рджेрд╢рдХो рдХुрдиै рдПрдХрд▓ рдЬाрддीрдп рд╕рдоूрд╣рд▓े рдЕрд░ु рд╕рдмै рдоाрдеि рдЖрдл्рдиो рдкрд╣िрдЪाрди , рдоाрди्рдпрддा рд░ рджृрд╖्рдЯिрдХोрдгрд╣рд░ु рд▓ाрдж्рди рдеाрд▓े рдкрдЫी рдд्рдпрд╣ाँ рдж्рд╡рди्рдж рд╣ुрди्рдЫ рд░ рджेрд╢ рдмिрднाрдЬрди рд╣ुрди्рдЫ !

    рд╣ाрдо्рд░ो рдЫिрдоेрдХी рдоुрд▓ुрдХ рднाрд░рддрдоा рдкрдиि рдЬुрд╣ाрд░рд▓ाрд▓ рдиेрд╣рд░ुрд▓े рдоुрд╕्рд▓िрдХ рдкрд╣िрдЪाрдирдХो рдЖрдзाрд░рдоा рд░ाрдЬ्рдп рдиिрд░्рдоाрдг рдЧрд░्рди рдирдоाрди्рджा рдкाрдХिрд╕्рддाрди рд╕्рд╡рддрди्рдд्рд░ рд╣ुрди рдкुрдЧे рднрдиे рдкाрдХिрд╕्рддाрдирд▓े рдкрдиि рднाрд╖िрдХ рдкрд╣िрдЪाрдирд▓ाрдИ рдЕрд╕्рд╡िрдХाрд░ рдЧрд░्рджा рдЯुрдХ्рд░ेрд░ рдмंрдЧाрд▓рджेрд╢ рдмрди्рди рдкुрдЧ्рдпो ! рдмрд╣ुрдкрд╣िрдЪाрди рднрдПрдХा рд╕ंрдШीрдп рд░ाрдЬ्рдпрд╣рд░ुрдоा рдкрдиि рдХेрди्рдж्рд░ीрдХрд░рдг рдЧрд░्рди рдЦोрдЬ्рджा рдзेрд░ै рджेрд╢рдоा рд╕рдорд╕्рдпाрд╣рд░ु рдЬрди्рдоिрдПрдХा рдЫрди् ! рдиेрдкाрд▓рдоा рд▓ाрдоो рд╕рдордп рджेрдЦि рдЬाрддीрдп , рднाрд╖िрдХ рд░ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ीрдп рдЙрдд्рдкीрдбрди рд░рд╣ेрдХो рд░ рдд्рдпो рдиिрд░ंрдХुрд╕рддाрдоा рдХुрдг्рдаिрдд рднрдПрд░ рд░рд╣ेрдХो рднрдПрддा рдкрдиि режремреи/ремрей рдХो рдЬрдирдЖрди्рджोрд▓рди рдкрд╢्рдЪाрдд рдд्рдпो рд╕рддрд╣рдоा рдЖрдЙрди рдеाрд▓्рдпो ! рд╣ाрдоीрд▓े рд╕рдорд╕्рдпाрдХो рд░ुрдкрдоा рдаुрд▓ो рд╕ंрдХрдЯ рдЖрдЙрдиु рдкुрд░्рдм рдиै рдд्рдпрд╕рд▓ाрдИ рд╕рдоाрдзाрди рдЧрд░्рдиु рдмुрдж्рджिрдоाрдиी рд╣ुрди्рдЫ ! рдпрд╕ рд╕рдо्рдмрди्рдзрдоा рд╣ाрдоी рд╕рдмैрд▓े рдмुрдЭ्рдиु рдкрд░्рдиे рдХुрд░ा рдпो рдЫ рдХी рдмрд░ाрдмрд░ी рдЕрдзिрдХाрд░ рдЙрдкрдпोрдЧ рдЧрд░्рди рджिрджा рд╣ैрди , рдЬाрддीрдп рдЙрдд्рдкीрдбрди рднрдпो рднрдиे рджेрд╢ рднिрдд्рд░ рдмिрдж्рд░ोрд╣ рд╣ुрди्рдЫ рд░ рдд्рдпрд╕рд▓े рджेрд╢ рдмिрдЦрди्рдбрди рд╣ुрди्рдЫ ! рд╕ाрдЪो рд╕ंрдШीрдп рдм्рдпрдмрд╕्рдеाрдоा рдд рджेрд╢рдХो рд░ाрдЬ्рдпрд╢ाрдХि рд╕ाрдЭेрджाрд░ी рд╣ुрдиे рддрдеा рдмिрдмिрдзрддाрдХो рд╕ंрдмिрдзाрди рд╣ुрдиे рднрдПрдХोрд▓े рд░ाрд╖्рдЯ्рд░िрдп рдПрдХрддा рдЭрди рдордж्рдмुрдж рд╣ुрди्рдЫ !!

    (Article by Gopal Tamang, Image by Saroj Ray)

    рд╕рдмैрд▓े рд╕ेрдпрд░ рдЧрд░ौ рд░ рдЪाрд░ैрддिрд░ рдЬ्рдЮाрди рдлैрд▓ाрдЙ !!

    Related Links

    1. Reality of Federalism (Part-1 ) 
    2. Facebook Version (Part-1) (Part-2)

    Reality of Federalism (Part-1)

    рд╕ंрдШीрдп рд░ाрдЬ्рдп рдмाрд░े рдиेрдкाрд▓рдХा рдПрдХाрдд्рдордХрдмाрджी , рдпрдеाрд╕्рдеिрддिрдмाрджीрд╣рд░ुрд▓े рдлैрд▓ाрдПрдХो рдн्рд░рдо рдЕрдиि рдд्рдпрд╕рдХो рд╡ाрд╕्рддिрд╡िрдХрддा рдмाрд░े рдпрд╣ाँ рдмुंрджाрдЧрдж рд░ुрдкрдоा рдЫोрдЯो рдЪрд░्рдЪा !!
    Federalism is necessary for all Nepalese.
    ( рез ) рд╕ाрдиो рджेрд╢рд▓ाрдИ рд╕ंрдШीрдп рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдЙрдкрдпुрдХ्рдд рд╣ुрди्рди рднрди्рдиे рдмाрд░े

    рд╕ंрдШीрдп рдм्рдпрдмрд╕्рдеाрдоा рдЬाрди рдоुрд▓ुрдХрдХो рднूрдЧोрд▓ рдаुрд▓ो рд╣ुрдиै рдкрд░्рдЫ рднрди्рдиे рдЧрд▓рдд рдзाрд░рдгा рдХрддिрдкрдп рдм्рдп्рдХрддिрд╣рд░ुрдоा рдкाрдИрди्рдЫ ! рд╡ाрд╕्рддрдмрдоा рд╕ंрдШीрдп рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рднौрдЧोрд▓िрдХ рд╕िрдоाрдиा рдаुрд▓ो рд╡ा рд╕ाрдиो рднрдПрдХो рдЖрдзाрд░рдоा рдЕрдкрдиाрдЙрдиे рд╣ैрди ! рдЬुрди рджेрд╢рдоा рдмрд╣ुрдЬाрддीрдп , рдмрд╣ुрднाрд╖िрдХ , рдмрд╣ुрд╕ाрд╕्рдХृрддिрдХ рд░ рднौрдЧोрд▓िрдХ рдмिрдмिрдзрддा рд╣ुрди्рдЫрди् , рдЙрдХ्рдд рджेрд╢рдоा рдмिрднिрди्рди рдХाрд░рдгрд▓े рдж्рд╡рди्рдж рдмрдвिрд░рд╣рди्рдЫ ! рдд्рдпрд╕्рддो рджेрд╢рдоा рд╕рдоाрдЬрдоा рд╕рдоाрдирддा рд░ рд╕рди्рддुрд▓рди рдХाрдпрдо рдЧрд░्рдирдХो рд▓ाрдЧी рд╕ंрдШीрдп рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдЕрдкрдиाрдЙрдиु рдЙрдкрдпुрдХ्рдд рд╣ुрди्рдЫ ! рдмिрд╢्рд╡рдоा рдЕрд╣िрд▓े реиреп рд╡рдЯा рд╕ंрдШीрдп рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рднрдПрдХा рджेрд╢рд╣рд░ु рдЫрди् ! рддिрдордз्рдп рднौрдЧोрд▓िрдХ рдЖрдзाрд░рдоा рдиेрдкाрд▓ рднрди्рджा рд╕ाрдиा рдЕрд╕्рдЯ्рд░िрдпा , рд╕ंрдпुрдХ्рдд рдЕрд░рдм рдЗрдоिрд░ेрдЯ्рд╕ , рдмोрд╕्рдиिрдпा рд╣рд░्рдЬрдЧोрдмिрдиा , рд╕्рд╡िрдЯ्рдЬрд░рд▓्рдпाрди्рдб , рдмेрд▓्рдЬिрдпрдо , рдХोрдоोрд░рд╕ , рдоाрдИрдХ्рд░ोрдиेрд╕िрдпा , рдкрд▓ाрдЙ , рд╕ेрди्рдЯрдХिрдЯ्рд╕ рддрдеा рдиेрднिрд╕ рд░ рд▓िрдХрдЯेрди्рд╕рд╕्рдЯाрдЗ рдЧрд░ी резреж рд╡рдЯा рдоुрд▓ुрдХрд╣рд░ु рдЫрди् , рд╡ाрд╕्рддрдмрдоा рдиेрдкाрд▓ рдмाрд╣िрд░ рдЪрд░्рдЪा рднрдП рдЬрд╕्рддो рд╕ाрд░ै рд╕ाрдиो рдоुрд▓ुрдХ рд╣ैрди ! рдмिрд╢्рд╡рдХा рдХрд░िрдм реирежреж рд╡рдЯा рд╕ाрд░्рдмрднौрдо рдоुрд▓ुрдХрд╣рд░ुрдордз्рдп рдиेрдкाрд▓ рднूрдоिрдХो рдЖрдзाрд░рдоा репреи рдФ рдаुрд▓ो рджेрд╢ рд╣ो рднрдиे рдЬрдирд╕рдЦ्рдпाрдХो рдЖрдзाрд░рдоा рекреж рдФ рдзेрд░ै рдЬрдирд╕ंрдЦ्рдпा рднрдПрдХो рджेрд╢ рд╣ो ! рдпрд╕рд░ि рд╣ेрд░्рджा рдиेрдкाрд▓ рд╕ाрдиो рджेрд╢ рдирднрдИ рдордЭौрд▓ा рдЖрдХाрд░рдХो рджेрд╢ рд╣ो ! рдХुрдиै рдкрдиि рджेрд╢ рд╕ंрдШीрдп рдм्рдпрдмрд╕्рдеाрдоा рдЬाрдиे рдХी рдирдЬाрдиे рднрди्рдиे рдХुрд░ा рджेрд╢рдХो рдЖрдХाрд░рд▓े рд╣ैрди , рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддाрд▓े рдиिрд░्рдзाрд░рдг рдЧрд░्рджрдЫ ! рддрд╕рд░्рде рд╕ाрдиो рджेрд╢рд▓ाрдИ рд╕ंрдШीрдп рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдЙрдкрдпुрдХ्рдд рд╣ुрди्рди рднрди्рдиे рддрд░्рдХ рдиै рдЧрд▓рдд рдЫ !!

    ( реи ) рдзेрд░ै рдЬाрддрдЬाрддि рднрдПрдХो рджेрд╢рдоा рд╕ंрдШिрдпрддा рд╕рдо्рднрдм рд╣ुрди्рди рднрди्рдиे рдмाрд░े 

    рд╕ंрдШिрдпрддा рдзेрд░ै рдЬाрддрдЬाрддी рднрдПрдХा рд░ рдирднрдПрдХा , рдЖрд░्рдеिрдХ рд░ुрдкрд▓े рд╕рдоृрдж्рдж рд░ рдЧрд░िрдм , рдЖрдХाрд░рдоा рдаुрд▓ोрд╕ाрдиो рд╕рдмै рдЦाрд▓े рдоुрд▓ुрдХрд╣рд░ुрдоा рдЫрди् ! рдзेрд░ै рдЬाрддрдЬाрддिрд╣рд░ु рднрдПрдХो рджेрд╢рдоा рдд्рдпрд╣ाँрдХो рдмिрдмिрдзрддाрд▓ाрдИ рд╕рдо्рдмोрдзрди рдЧрд░्рди рдиै рд╣ाрдоीрд▓ाрдИ рд╕ंрдШीрдп рд░ाрдЬ्рдп рдЪाрд╣िрдПрдХो рд╣ो ! рдЬाрддीрдп рд░ुрдкрдоा рд╣ेрд░्рджा рднाрд░рддрдоा релрейрей , рдХ्рдпाрдиाрдбाрдоा ремрежрео , рдЕрдоेрд░िрдХाрдоा релремрей , рдм्рд░ाрдЬिрд▓рдоा релрелреп , рдиाрдЗрдЬेрд░िрдпाрдоा рейрелреж рдЬाрддीрд╣рд░ु рдЫрди् рддрд░ рдк्рд░рдд्рдпрдХ рдЬाрддीрдХो рд╕ंрдШीрдп рдЗрдХाрдИ рд░рд╣ेрдХो рдЫैрди ! рдпुрд░ोрдкрдоा рдеोрд░ै рдЬाрддीрд╣рд░ु рдЫрди् рддрд░ рд╕ंрдШीрдп рдЗрдХाрдИ рдзेрд░ै рд░рд╣ेрдХो рдЫ рднрдиे рдПрд╕िрдпाрдоा рдзेрд░ै рдЬाрддिрд╣рд░ु рдЫрди् рддрд░ рд╕ंрдШीрдп рдЗрдХाрдИ рдеोрд░ै рд░рд╣ेрдХो рдЫ ! рд╕ंрдШिрдпрддाрдоा рдк्рд░рдд्рдпрдХ рдЬाрддिрд╣рд░ुрдХो рдПрдЙрдЯा рд╕ंрдШीрдп рдЗрдХाрдИ рд╣ुрдиु рдЬрд░ुрд░ि рдЫैрди ! рдзेрд░ै рдЬाрддрдЬाрддी рднрдПрдХो рджेрд╢рдоा рдиिрд╢्рдЪिрдд рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рднौрдЧोрд▓िрдХ рдЖрдзाрд░ рднрдПрдХाрд╣рд░ुрд▓ाрдИ рд╕्рд╡ाрдпрдд्рдд рдк्рд░рджेрд╢ рд╕्рддрд░рдоा рд░ рдЕрди्рдпрд▓ाрдИ рд╕्рд╡ाрдпрддрддा рднिрдд्рд░ рд╕्рд╡ाрдпрдд्рддрддा рджिрдиु рдкрд░्рджрдЫ рддрд╕рд░्рде рдзेрд░ै рдЬाрддрдЬाрддि рднрдПрдХो рджेрд╢рдоा рд╕ंрдШिрдпрддा рд╕рдо्рднрдм рд╣ुрджैрди рднрди्рдиे рдХुрд░ाрдоा рдХुрдиै рд╕рдд्рдпрддा рдЫैрди !!

    ( рей ) рджेрд╢рднрд░ि рдЫрд░िрдПрд░ рд░рд╣ेрдХा рдЬाрддिрд╣рд░ुрд▓ाрдИ рд╕ंрдШिрдпрддाрд▓े рд╕рдоेрдЯ्рди рд╕рдХ्рджैрди рднрди्рдиे рд╡ाрд░े  


    рдЬाрддрдЬाрддिрд╣рд░ु рджेрд╢рднрд░ि рдЫрд░िрдПрд░ рд░рд╣ेрдХो рд╣ाрдо्рд░ो рдЬрд╕्рддो рджेрд╢рдоा рд╕ंрдШीрдп рд░ाрдЬ्рдпрд▓े рд╕рдмैрд▓ाрдИ рд╕рдоेрдЯ्рди рд╕рдХ्рджैрди рднрди्рдиे рдЧрд▓рдд рдзाрд░рдгा рдкрдиि рдиेрдкाрд▓ी рд╕рдоाрдЬрдоा рдзेрд░ै рдкाрдИрди्рдЫ ! рд╕्рд╡ाрдпрдд्рдд рдк्рд░рджेрд╢ , рдЬिрд▓्рд▓ा рд░ рдЧाрдЙँ / рдирдЧрд░рдкाрд▓िрдХाрд╣рд░ुрдоा рдмाрд╣ुрд▓्рдпрддा рднрдПрдХा рдЬाрддрдЬाрддिрд╣рд░ुрдХा рд╕рди्рджрд░्рднрдоा рд╕ंрдШिрдпрддाрд▓े рд╕рдо्рдмोрдзрди рдЧрд░े рдкрдиि рджेрд╢рднрд░ि рдЫрд░िрдПрд░ рд░рд╣ेрдХा рдЬाрддрдЬाрддिрд╣рд░ुрд▓ाрдИ рд╕ंрдШिрдпрддाрд▓े рдХрд╕рд░ि рд╕рдо्рдмोрдзрди рдЧрд░्рджрдЫ рднрди्рдиे рдХुрд░ा рд╕्рдкрд╖्рдЯ рдирд╣ुрдиाрд▓े рдпрд╕्рддो рднрд░ рдЙрдд्рдкрди्рди рднрдПрдХो рд╣ो ! рдд्рдпрд╕рд░ी рджेрд╢ैрднрд░ि рдЫрд░िрдПрд░ рд░рд╣ेрдХो рддрд░ рдХрддै рдкрдиि рд╕рдШрди рд░ुрдкрдоा рдирд░рд╣ेрдХो рд╕рдоुрджाрдпрд╣рд░ुрд▓ाрдИ рд╕рдо्рдмोрдзрди рдЧрд░्рдирдХो рд▓ाрдЧी рд╕ंрдШीрдп рд░ाрдЬ्рдпрдоा рдиिрдЧрдо (рдЧैрд░рднौрдЧोрд▓िрдХ) рд╕ंрдШिрдпрддाрдХा рдоाрди्рдпрддा рд╡िрдХाрд╕ рдЧрд░ेрдХो рдЫ ! рдиिрдЧрдо рд╕ंрдШिрдпрддाрд▓े рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рджेрд╢рд▓ाрдИ рдиै рдПрдЙрдЯा рдиिрд░्рдмाрдЪрди рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоाрдиि рдд्рдпрд╕्рддा рд╕рдоुрджाрдпрд╣рд░ुрдХो рд╕्рд╡рд╢ाрд╕рдирдХो рдЕрдзिрдХाрд░рд▓ाрдИ рд╕рдо्рдмोрдзрди рдЧрд░्рди рдЕрд▓рдЧ рдЕрд▓рдЧ рд╕рд░рдХाрд░ рдмрдиाрдЙрди рдкाрдЙрдиे рдЕрдзिрдХाрд░ рджिрдЗрдПрдХो рдЫ ! рдЕрд╕्рдЯ्рд░िрдпाрдмाрдЯ рд╕ुрд░ु рднрдПрдХो рдпो рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рд╣ाрд▓ рд░ुрд╕ , рдЗрд╕्рдЯोрдиिрдпा рдЖрджि рджेрд╢рд╣рд░ुрдоा рд▓ोрдХрдк्рд░िрдп рд░рд╣ेрдХो рдЫ ! рд╣ाрдо्рд░ो рджेрд╢рдоा рдкрдиि рджेрд╢ैрднрд░ि рдЫрд░िрдПрд░ рд░рд╣ेрдХो рджрд▓िрдд рддрдеा рдЕрди्рдп рдЬाрддрдЬाрддिрд╣рд░ुрдХो рд▓ाрдЧी рдиिрдЧрдо (рдЧैрд░рднौрдЧोрд▓िрдХ) рд╕ंрдШिрдпрддाрдХो рдоाрди्рдпрддा рдЕрдиुрд░ुрдк рд╕ाрд╕्рдХृрддिрдХ рд╕्рд╡ाрдпрдд्рддрддा рдк्рд░рджाрди рдЧрд░्рдиे рддрдеा рдХेрди्рдж्рд░рдоा рдк्рд░рддрдХ्рд╖рд░ुрдкрдоा рдк्рд░рддिрдиिрдзिрдд्рд╡рдХो рд╕ंрд░рдЪрдиा рд╡िрдХाрд╕ рдЧрд░्рдиे рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдЧрд░्рди рд╕рдХिрди्рдЫ ! рдпрд╕рд░ि рдмिрд╢्рд╡рдоा рдк्рд░рдпोрдЧ рднрдПрд░ рдкрдиि рд╕рдлрд▓ рднрдЗрд╕рдХेрдХो рд╕ंрдШिрдпрддाрдХा рдоाрди्рдпрддाрд╣рд░ुрд▓ाрдИ рд╣ाрдо्рд░ो рджेрд╢ рдЕрдиुрдХुрд▓ рдк्рд░рдпोрдЧ рдЧрд░ेрдоा рджेрд╢ैрднрд░ि рдЫрд░िрдПрд░ рд░рд╣ेрдХो рд╕рдмै рдЬाрддрдЬाрддिрд╣рд░ुрд▓ाрдИ рд╕рдоेрдЯ्рди рд╕рдХिрди्рдЫ !!

    ( рек ) рд╕ंрдШिрдпрддाрд▓े рдЬाрддीрдп-рдХ्рд╖ेрдд्рд░ीрдп рдаाрд▓ुрд╣рд░ुрдХो рд░ाрдЬ्рдп рд╕ृрдЬрдиा рдЧрд░्рдЫ рднрди्рдиे рдмाрд░े

    рд╕ंрдШीрдп рд░ाрдЬ्рдпрдоा рдЯाрдаा рдмाрдаा рд░ рдаाрд▓ुрд╣рд░ुрд▓े рдлाрдЗрджा рд▓िрди्рдЫрди् рднрди्рдиे рдХुрд░ा рдкрдиि рдЙрда्рдиे рдЧрд░ेрдХो рдЫ ! рдпрд╕рдоा рдХेрд╣ी рд╣рджрд╕рдо्рдо рд╕рдд्рдпрддा рднрдП рдкрдиि рдпो рдиिрд░рдкेрдХ्рд╖ рдХुрд░ा рд╣ैрди ! рд╕ंрдШीрдп рд╡ा рдПрдХाрдд्рдордХ рдЬुрдирд╕ुрдХै рджेрд╢рдоा рдкрдиि рдпрд╕्рддा рд╕рдорд╢्рдпाрд╣рд░ु рджेрдЦा рдкрд░्рди рд╕рдХ्рджрдЫрди् ! рджрдХ्рд╖िрдг рдПрд╕िрдпाрдоा рд╕ंрдШीрдп рд░ाрдЬ्рдпрдХा рд░ुрдкрдоा рд░рд╣ेрдХो рднाрд░рддрдоा рдХेрди्рдж्рд░рдоा рдиेрд╣рд░ु-рдЧाрди्рдзी рдмंрд╢рдХो рд╣ाрд▓ीрдоुрд╣ाрд▓ी рддрдеा рдПрдХाрдд्рдордХ рджेрд╢рдХा рд░ुрдкрдоा рд░рд╣ेрдХो рдмंрдЧрд▓ाрджेрд╢ , рд╢्рд░ीрд▓ंрдХा , рдиेрдкाрд▓ рдЖрджि рджेрд╢рд▓ाрдИ рд╣ेрд░्рджा рдЬाрддीрдп рдаाрд▓ुрд╣рд░ुрдХो рдирдпा рд░ाрдЬ рдмंрд╢ рдЙрджрдп рднрдПрдХो рднाрди рд╣ुрди्рдЫ ! рдиेрдкाрд▓рдоा рдкुрд░ाрдиो рдПрдХाрдд्рдордХ рдвाрдЪाрдоा рд╕ाрдиा рд╕рдоुрджाрдпрд╣рд░ु рд░ाрдЬ्рдп рд╕рдд्рддाрдоा рд▓рдЧрднрдЧ рд╕ुрди्рдп рдЕрд╡рд╕्рдеाрдоा рдЫрди् ! рддिрдоीрд╣рд░ु рд╕ंрд╕рдж рд╡ा рд╕рд░рдХाрд░рдоा рд╕рд╣рднाрдЧी рд╣ुрди рдмрд╣ुрд╕ंрдЦ्рдпрдХрдХो рджрдпाрдоाрдпाрдоा рднрд░ рдкрд░्рдиु рдкрд░्рджрдЫ рдХिрдирдХी рдПрдХाрдд्рдордХ рдм्рдпрдмрд╕्рдеाрдоा рдк्рд░рддिрдиिрдзिрдд्рд╡рдХो рд╕рд╡ाрд▓рд▓ाрдИ рдЕрдзिрдХाрд░рдХो рд░ुрдкрдоा рд╕ंрдмैрдзाрдиिрдХ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдЧрд░िрдПрдХो рд╣ुрджैрди ! рд▓ोрдХрддाрди्рдд्рд░िрдХ рднрдиिрдПрдХा рдкाрд░्рдЯीрд╣рд░ुрд▓े рдкрдиि рджрд▓िрдд рддрдеा рдХрдо рд╕ंрдЦ्рдпाрдоा рднрдПрдХा рдЖрджिрдмाрд╕ी рдЬрдирдЬाрддीрд╣рд░ुрд▓ाрдИ рдЪुрдиाрдмрдоा рдЯिрдХрдЯ рджिрди рд╣िрдЪ्рдХिрдЪ्рдпाрдЙрдиे рдоुрдЦ्рдп рдХाрд░рдг рдкрдиि рдпрд╣ि рдиै рд╣ो ! рдПрдХाрдд्рдордХ рд░ाрдЬ्рдпрдоा рд╣ुрдиे рдиिрд░рдкेрдХ्рд╖ рдвंрдЧрдХो рдк्рд░рддिрд╕्рдкрд░्рдзा рд╣ेрд░्рджा рд╕ुрди्рджрд░ рд░ рд╕рдоाрди рджेрдЦिрдП рдкрдиि рдд्рдпрд╣ाँ рдЕрднिрдЬाрддрд╡рд░्рдЧрд╣рд░ु рд░ рд╢्рд░ोрдд рд╕ाрдзрди рднрдПрдХा рдЬाрддीрдп рд╕рдоुрджाрдпрдХा рдаाрд▓ुрд╣рд░ुрд▓े рдиै рд╣ाрд▓ीрдоुрд╣ाрд▓ी рдЪрд▓ाрдЙрдиे рдЧрд░ेрдХा рдЫрди् ! рдд्рдпрд╕ैрд▓े рд╕ंрдШिрдпрддाрд▓े рдЬाрддीрдп-рдХ्рд╖ेрдд्рд░ीрдп рдаाрд▓ुрд╣рд░ुрдХो рд░ाрдЬ्рдп рдиिрд░्рдоाрдг рдЧрд░्рдЫ рднрди्рдиे рдХुрд░ा рдпो рдПрдХाрдд्рдордХ рд░ाрдЬ्рдпрдоा рдмрд░्рдЪрд╕्рд╡ рдХाрдпрдо рдЧрд░ेрд░ рдмрд╕ेрдХा рдаाрд▓ुрд╣рд░ुрд▓े рдЖрдл्рдиो рдмрд░्рдЪрд╕्рд╡ рдЧुрдо्рди рд▓ाрдЧ्рдпो рднрдиेрд░ рдЧрд░ेрдХो рдЪिрдЪ्рдпाрд╣рдЯ рдоाрдд्рд░ рд╣ो ! рд╕ंрдШिрдпрддाрдоा рдд рд╕ंрдмैрдзाрдиिрдХ рд░ुрдкрдоा рдиै рд░ाрдЬ्рдп рд╢рдХ्рддि рдмाрдбрдлाрдб рдЧрд░ी рдк्рд░рдпोрдЧ рдЧрд░्рдиे рд╣ुрдиाрд▓े рдиिрд░рдкेрдХ्рд╖ рд▓ोрдХрддрди्рдд्рд░рдХो рддुрд▓рдиाрдоा рдХрдо्рдЬोрд░ рдЬाрддिрд╣рд░ु рддрдеा рд╡рд░्рдЧрд╣рд░ुрд▓े рдкрдиि рдк्рд░рддिрдиिрдзिрдд्рд╡ рдкाрдЙрди рд╕рдХ्рджрдЫ ! рдд्рдпрд╕ैрд▓े рд╕рдоाрдирддा рд░ рд╕рд╣рднाрдЧिрддाрдоुрд▓рдХ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеाрдХा рд▓ाрдЧी рдкрдиि рд╕ंрдШीрдп рд░ाрдЬ्рдп рдиै рдЙрдкрдпुрдХ्рдд рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рд╣ो !

    ( рел ) рд░ाрдЬ्рдпрдХो рдкुрдирд░्рд╕ंрд░рдЪрдиाрдоा рд╕ंрдШिрдпрддा рднрдП рдкुрдЧ्рдЫ , рд╕्рд╡ाрдпрдд्рддрддा рдЪाрд╣िрджैрди рднрдиे рдмाрд░े

    рдиेрдкाрд▓рдоा рдХрддिрдкрдп рдоाрди्рдЫेрд╣рд░ुрд▓े рд░ाрдЬ्рдпрдкुрдирд░्рд╕ंрд░рдЪाрдоा рд╕ंрдШिрдпрддा рднрдП рдкुрдЧ्рдЫ рддрд░ рд╕्рд╡ाрдпрдд्рддрддा рдЪाрд╣िрджैрди рднрди्рдиे рдЧрд▓рдд рддрд░्рдХрд╣рд░ु рдкрдиि рдЧрд░िрд░рд╣ेрдХो рдЫ ! рдЖрдЬрдХो рдмिрд╢्рд╡рдоा рд╕्рд╡ाрдпрдд्рддрддा рдкрдиि рдПрдХाрдд्рдордХ рд░ рд╕ंрдШाрдд्рдордХ рджुрдмै рдЦाрд▓े рдм्рдпрдмрд╕्рдеाрдоा рд░рд╣ेрдХो рдЫ ! рдиेрдкाрд▓рдоै рдкрдиि реирежрелрел рд╕ाрд▓рдоा рд╕्рдеाрдиीрдп рд╕्рд╡ाрдпрдд्рдд рд╢ाрд╕рди рдРрди рдЬाрд░ी рдЧрд░ेрдХो рдеिрдпो рддрд░ рдд्рдпрддि рдмेрд▓ा рд░ाрдЬ्рдпрд╢рдХ्рддि рдХेрди्рдж्рд░рдоा рд░рд╣ेрдХो рд╣ुрджा рдд्рдпो рдмिрдХेрди्рдж्рд░िрдХृрдд рд░ рдк्рд░рдд्рдпाрдпोрдЬिрдд рдЕрдзिрдХाрд░рдХा рд░ुрдкрдоा рдиै рд╕िрдоिрдд рд░рд╣्рдпो . рддрд░ рдбेрдирдоाрд░्рдХ , рдирд░्рд╡े , рдЪिрди , рдмेрд▓ाрдпрдд , рдкрдкुрд╡ाрди्рдпुрдЧिрдиी рдЬрд╕्рддा рдХрддिрдкрдп рдПрдХाрдд्рдордХ рд░ाрдЬ्рдпрд╣рд░ुрдоा рдзेрд░ै рдзिрдХाрд░рд╣рд░ु рддрд▓ рдк्рд░рдд्рдпाрдпोрдЬрди рдЧрд░िрдПрдХो рдЫ ! рдд्рдпрд╕рдХो рддुрд▓рдиाрдоा рд╕ंрдШीрдп рд░ाрдЬ्рдпрдоा рд░ाрдЬ्рдпрд╢рдХ्рддि рдиै рд╕ंрдмैрдзाрдиिрдХ рд░ुрдкрдоा рдмाрдбрдлाрдб рд╣ुрдиे рднрдПрдХोрд▓े рдд्рдпрд╣ाँрдХा рдк्рд░рджेрд╢/рд░ाрдЬ्рдпрд╣рд░ु рдЕрдзिрдХрддрдо рд░ुрдкрд▓े рд╕्рд╡ाрдпрдд्рдд рд╣ुрди्рдЫрди् ! рд╕ंрдШीрдп рд░ाрдЬ्рдп рднрди्рдиु рдиै рдПрдЙрдЯै рдХेрди्рдж्рд░рдоा рд░ाрдЬ्рдпрд╢рдХ्рддि рдирд╣ुрдиे рдЕрдХेрди्рдж्рд░ीрдХрд░рдгрдХो рдоाрди्рдпрддा рд╣ो ! рдд्рдпрд╕ैрд▓े рд╕्рд╡ाрдпрдд्рддрддा рдмिрдиा рд╕ंрдШीрдп рд░ाрдЬ्рдп рдиै рд╣ुрджैрди ! рд╕ंрдШिрдпрддा рд░ рд╕्рд╡ाрдпрдд्рддрддा рдПрдХ рдЖрдкрд╕рдоा рдмिрдкрд░िрдд рддрдд्рд╡ рдирднрдИ рдЕрди्рддрд░рд╕рдо्рдмрди्рдзिрдд рдХुрд░ा рд╣ो !!

    ( рем ) рд╕ंрдШिрдпрддाрд▓े рдк्рд░рджेрд╢рд╣рд░ु рдмीрдЪ рд╢्рд░ोрддрдХो рд▓ाрдЧी рдЭрдЧрдбा рд╕ृрдЬрдиा рдЧрд░्рдЫ рднрди्рдиे рдмाрд░े

    рдкрдХ्рдХै рдкрдиि рд╕ंрдШीрдп рд░ाрдЬ्рдпрдоा рдмрд╣ुрдк्рд░ाрджेрд╢िрдХ рд╢्рд░ोрддрд╣рд░ुрдХो рдмाрдбрдлाрдб , рдк्рд░рджेрд╢рд╣рд░ुрдХो рд╕िрдоा рдЖрджि рд╕рди्рджрд░्рднрдоा рд╡िрд╡ाрдж рд╣ुрди рд╕рдХ्рджрдЫ ! рдпрд╕्рддो рд╡िрд╡ाрдж рдПрдХाрдд्рдордХ рджेрд╢рд╣рд░ुрдоा рдкрдиि рд╣ुрди्рдЫ рддрд░ рдд्рдпрд╣ाँ рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рд╢рдХ्рддि рдХेрди्рдж्рд░рдоा рд╣ुрдиे рд╣ुрджा рдХेрди्рдж्рд░рд▓े рджिрдПрдХो рдиिрд░्рдпрдг рдЕрди्рддिрдо рд╣ुрди्рдЫ ! рд╕ंрдШीрдп рд░ाрдЬ्рдпрдоा рднрдиे рдд्рдпрд╕्рддो рд╡िрд╡ाрдж рдЖрдЙрджा рдХेрди्рдж्рд░рдХो рдордз्рдпрд╕्рдерддाрдоा рдмिрдмाрджिрдд рдкрдХ्рд╖рдмрд░ु рдмрд╕ेрд░ рдПрдХ рдЖрдкрд╕рдоा рд╕рд╣рдорддिрдоा рдЯुंрдЧ्рдпाрдИрди्рдЫ ! рдд्рдпрд╕рд░ी рдирдЯुंрдЧिрдП рдд्рдпрд╕्рддा рд╡िрд╡ाрджрд╣рд░ुрдХो рдиिрд░ुрдкрдг рдЕрджाрд▓рдд рдж्рд╡ाрд░ा рдЧрд░्рдиे рдм्рдпрдмрд╕्рдеा рдЧрд░िрдПрдХो рд╣ुрди्рдЫ ! рдЕрдоेрд░िрдХाрдоा рдпрд╕्рддो рдЕрдзिрдХाрд░ рдХेрди्рдж्рд░ рд░ рдк्рд░рджेрд╢ рджुрдмैрдХो рдк्рд░рддिрдиिрдзिрдд्рд╡ рднрдПрдХो рди्рдпाрдпिрдХ рдЯ्рд░िрдм्рдпुрдирд▓ाрдИ рджिрдПрдХो рдЫ рднрдиे рдЗрдеिрдпोрдкिрдпाрдоा рд╕िрдиेрдЯрд▓ाрдИ рдпрд╕्рддो рдЕрдзिрдХाрд░ рджिрдПрдХो рдЫ ! рд╕ंрдШीрдп рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рд░ाрдо्рд░ोрд╕ंрдЧ рд╕ाрдлрд▓ рд╣ोрд╕् рднрдиेрд░ рд╡िрд╡ाрдж рдиिрд░ुрдкрдгрдХो рдиिрдХाрдп рд╕ंрдмिрдзाрдирдоै рдиै рд╕्рдкрд╖्рдЯрдХा рд╕ाрде рдХिрдЯाрди рдЧрд░िрдПрдХो рд╣ुрди्рдЫ ! рдпрд╕рд░ि рд╕ंрдШीрдп рдм्рдпрдмрд╕्рдеाрдоा рд╡िрд╡ाрджрд╣рд░ु рд╕ृрдЬрдиा рднрдП рдкрдиि рд╕рдХेрд╕рдо्рдо рд╕рд╣рдорддिрдоा , рдирднрдП рдЕрджाрд▓рдд рдж्рд╡ाрд░ा рдЯुंрдЧ्рдпाрдЙрдиे рд╣ुрджा рдпрд╕рд▓े рдж्рд╡рди्рджрдХो рдЙрдЪिрдд рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеाрдкрди рдЧрд░्рджрдЫ !

    Chart of Power distribution in Federalism

     
    ( рен ) рд╕ंрдШिрдпрддाрд▓े рдк्рд░рджेрд╢рд▓ाрдИ рдЧрд░ी 'рдЦा' рднрдиेрд░ рдЫोрдбीрджिрди्рдЫ ! рдХрд░्рдгाрд▓ी рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдХा рдк्рд░рджेрд╢рд╣рд░ु рдЪрд▓्рди рд╕рдХ्рджैрдирди् ! рдзрдиि рдк्рд░рджेрд╢ рдЭрди рдзрдиि , рдЧрд░िрдм рдк्рд░рджेрд╢ рдЭрди рдЧрд░िрдм рд╣ुрди्рдЫ рднрди्рдиे рдмाрд░े

    рдпрд╕рд▓ाрдИ рдкрдиि рдХेрди्рдж्рд░рд▓े рд╣ेрд░्рджा рд░ाрдо्рд░ो рд╣ुрди्рдЫ , рдЕрдзिрдХाрд░ рджिрджा рдмрд░्рдмाрдж рд╣ुрди्рдЫ рднрди्рдиे рдХेрди्рдж्рд░рдмाрджी рдоाрдирд╕िрдХрддाрдХै рдЙрдкрдЬ рд╣ो ! рд╡ाрд╕्рддрдмрдоा рд╕ंрдШ рд░ाрдЬ्рдпрд▓े рдк्рд░рджेрд╢рд╣рд░ुрд▓ाрдИ рдирдпा рдирдпा рд╢्рд░ोрддрд╣рд░ुрдХो рдЦोрдЬी рдЧрд░ी рдкрд░िрдЪाрд▓рди рдЧрд░्рдиे рдЕрд╡рд╕рд░ рдк्рд░рджाрди рдЧрд░्рдЫ рд░ рдХेрди्рдж्рд░рд▓े рдкрдиि рдд्рдпрд╕рдоा рд╕рд╣рдпोрдЧ рдЧрд░्рдиे рдЧрд░्рджрдЫ ! рдЖрдзुрдиिрдХ рд╕ंрдШ рд░ाрдЬ्рдпрдХो рд╕्рдеाрдкрдиा рднрди्рджा рдкрд╣िрд▓ा рд╕ंрдШाрдд्рдордХ рднрди्рдиे рдмिрддिрдХै рдорд╣ाрд╕ंрдШрд▓ाрдИ рдмुрдЭाрдЙрдиे рд╣ुрджा рдд्рдпрд╕рдХो рдк्рд░рднाрдмрд▓े рдЕрд╣िрд▓े рдкрдиि рдХрддिрдкрдп рд╡्рдпрдХ्рддिрд╣рд░ु рд╕ंрдШिрдпрддाрд▓े рдк्рд░рджेрд╢рд╣рд░ुрд▓ाрдИ рдЧрд░ी 'рдЦा' рднрдиेрд░ рдЫाрдбी рджिрди्рдЫ рднрди्рдиे рдЧрд▓рдд рддрд░्рдХ рдЧрд░्рди рдкुрдЧ्рджрдЫрди् ! рд╕ंрдШीрдп рд░ाрдЬ्рдпрдоा рд░ाрдЬрд╕्рд╡ , рд╢्рд░ोрдд рд░ рд╕ाрдзрдирд╣рд░ु рд╕ंрдмैрдзाрдиिрдХ рд░ुрдкрдоा рдиै рдХेрди्рдж्рд░ рд░ рдк्рд░рджेрд╢рдмीрдЪ рдмाрдбрдлाрдб рд╣ुрди्рдЫ ! рдмрд░्рдиाрдб рдбाрдлрд▓ोрдирдХा рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╕्рд╡िрдЯ्рдЬрд░рд▓्рдпाрди्рдбрдоा рдк्рд░рдд्рдпрдХ рдХрд░рдХो рейреж% рдХेрди्рдж्рд░рд▓े рдХ्рдпाрди्рдЯрдирд╣рд░ुрд▓ाрдИ рдмाрдб्рдЫ , рдЬрд╕рдордз्рдп резрен% рдХрд░ рддिрдиीрд╣рд░ुрдХो рдЙрдд्рдкрддिрдХो рдЖрдзाрд░рдоा рд░ резрей% рдХрд░ рдХрдо्рдЬोрд░ рдЖрд░्рдеिрдХ рдХ्рд╖рдорддा рднрдПрдХाрд╣рд░ुрд▓े рдкाрдЙрджрдЫрди् ! рдд्рдпрд╕рдмाрд╣ेрдХ рдПрдХрдоुрд╕्рдЯ рдЕрдиुрджाрдирдХो рдордз्рдпрдордмाрдЯ рдЖрд░्рдеिрдХ рд╕рдоाрдиीрдХрд░рдг (Equalization) рдХो рдиीрддि рдкрдиि рд▓िрдИрдПрдХो рдЫ ! рдд्рдпрд╕рд░ी рдиै рдХ्рдпाрдиाрдбाрдоा рдкрдиि рдЖрд░्рдеिрдХ рдЕрд╕рдоाрдирддाрд╣рд░ुрд▓ाрдИ рд╕рдоाрдиीрдХрд░рдг рдЧрд░्рдиे рдЙрджेрд╢्рдпрд▓े рдХेрди्рдж्рд░рд▓े рд░ाрдЬрд╕्рд╡ рдмाрдбрдлाрдб рдЧрд░्рджрдЫ рднрдиे рдЬрд░्рдордиीрд▓े рдкрдиि рдк्рд░рддि рд╡्рдпрдХ्рддि рдЖрдп рдХрдо рднрдПрдХो рд▓्рдпाрдг्рдбрд░рдоा рдоुрд▓्рдп рдЕрдн्рд░िрдм्рд░िрдж्рдж рдХрд░рдХो рдмрдвी рд╣िрд╕्рд╕ा рдкрдаाрдЙрджाрдЫрди् ! рдд्рдпрд╕рд░ी рдиै рднाрд░рддрдоा рдХेрди्рдж्рд░рд▓े рдЙрдаाрдЙрдиे рдХрд░рдХो реиреп.рел% рд░ाрдЬ्рдпрд╣рд░ुрд▓ाрдИ рджिрдЗрди्рдЫ , рдЬрд╕рдХो рдмाрдбрдлाрдбрдХो рднाрд░ (Weight) ремреи.рел% рдзрдиि рд░ рдЧрд░िрдм рдк्рд░ाрди्рддрдХो рдк्рд░рддि рд╡्рдпрдХ्рддि рдЖрдпрдХो рдлрд░рдХ (Distance of factor) рд▓ाрдИ рджिрдЗрдПрдХो рдЫ рднрдиे рдЬрдирд╕рдЦ्рдпाрд▓ाрдИ резреж , рднूрдЧोрд▓рд▓ाрдИ рен.рел , рднौрддिрдХ рдкुрд░्рдмाрдзाрд░рд▓ाрдИ рен.рел , рдХрд░рдЙрдаौрддीрд▓ाрдИ рел рд░ рдмिрдд्рддिрдп рдЕрдиुрд╢ाрд╕рдирд▓ाрдИ рен.рел рдк्рд░рддिрд╕рдд рдоाрдд्рд░ рджिрдЗрдПрдХो рдЫ ! рдпрд╕рдХो рдЕрд▓рд╡ा рдХेрди्рдж्рд░рд▓े рдПрдХрдоुрд╕्рдЯ , рдо्рдпाрдЪीрдЩ рдЕрдиुрджाрди , рдиिрд╢्рдЪिрдд рдХाрдордХा рд▓ाрдЧी рдЕрдиुрджाрди , рд░ рдмрдЬेрдЯ рдШाрдЯा рдЕрдиुрджाрди рдкрдиि рджिрдиे рдЧрд░िрдПрдХो рдЫ ! рдпрд╕рд░ि рд╕ंрдШीрдп рд░ाрдЬ्рдпрдХो рдПрдЙрдЯा рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдоाрди्рдпрддा рдкिрдЫрдбिрдПрдХो рд░ाрдЬ्рдпрдоा рдиिрд╢्рдЪिрдд рдоाрдкрджрдг्рдбрдХो рдЖрдзाрд░рдоा рд╢्рд░ोрдд рдкрд░िрдЪाрд▓рдирдХो рд╕ंрдмैрдзाрдиिрдХ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рд╣ुрдиे рднрдПрдХोрд▓े рдмिрдХाрд╕рдоा рдЯेрд╡ा рдкुрдЧ्рджрдЫ рддрд╕рд░्рде рдПрдХाрдд्рдордХрдмाрджीрд╣рд░ुрд▓े рднрди्рдиे рдЧрд░ेрдХो рд╕ंрдШिрдпрддाрд▓े рдк्рд░рджेрд╢рд▓ाрдИ рдЧрд░ी 'рдЦा' рднрдиेрд░ рдЫोрдбीрджिрди्рдЫ ! рдХрд░्рдгाрд▓ी рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдХा рдк्рд░рджेрд╢рд╣рд░ु рдЪрд▓्рди рд╕рдХ्рджैрдирди् ! рдзрдиि рдк्рд░рджेрд╢ рдЭрди рдзрдиि , рдЧрд░िрдм рдк्рд░рджेрд╢ рдЭрди рдЧрд░िрдм рд╣ुрди्рдЫ рднрди्рдиे рддрд░्рдХрдоा рдХुрдиै рд╕рдд्рдпрддा рдЫैрди !!

    (Article by Gopal Tamang, Image by Saroj Ray)

    рд╕рдмैрд▓े рд╕ेрдпрд░ рдЧрд░ौ рд░ рдЪाрд░ैрддिрд░ рдЬ्рдЮाрди рдлैрд▓ाрдЙ !!

    Interview with Jai Krishna Goit

    рд╕ंрд╡िрдзाрдирд╕рднाрдХो рджोрд╕्рд░ो рдиिрд░्рд╡ाрдЪрдирдкрдЫिрдХो рдордзेрд╢ рд░ाрдЬрдиीрддिрд▓ाрдИ рдХрд╕рд░ी рд╡िрд╢्рд▓ेрд╖рдг рдЧрд░्рдиुрд╣ुрди्рдЫ ?

    рдЬрдпрдХृрд╖्рдг рдЧोрдЗрдд, рд╕ंрдпोрдЬрдХ (рдЕрдЦिрд▓ рддрд░ाрдИ рдоुрдХ्рддि рдоोрд░्рдЪा)

    рд╕ंрд╡िрдзाрдирд╕рднाрдХो рджोрд╕्рд░ो рдиिрд░्рд╡ाрдЪрдирдкрдЫिрдХो рдордзेрд╢ рд░ाрдЬрдиीрддिрд▓ाрдИ рдХрд╕рд░ी рд╡िрд╢्рд▓ेрд╖рдг рдЧрд░्рдиुрд╣ुрди्рдЫ ?
    рдЧोрдЗрдд рдЬी : рдордзेрд╢ рдХेрди्рдж्рд░िрдд рд░ाрдЬрдиीрддिрдХो рдЬрд░ा рдлрд╕्рдЯाрдЙрди рд╕рдХेрдХो рдЫैрди । рдордзेрд╢ीрдоा рдиेрдкाрд▓ी (рдкрд╣ाрдбे) рд░ाрдЬрдиीрддि рдЪिрди्рддрдирд▓े рдЕрдЭै рдкрдиि рдордзेрд╢рдХा рдзेрд░ै рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдоा рдЧрдбрдмрдбी рдордЪ्рдпाрдЗрд░рд╣ेрдХा рдЫрди् । рджोрд╕्рд░ो рд╕ंрд╡िрдзाрдирд╕рднाрдХो рдиिрд░्рд╡ाрдЪрдирдоा рдЪुрди्рдирдХा рд▓ाрдЧि рдоुрдЦ्рдп рд░ूрдкрдоा рдордзेрд╢ी рдорддрджाрддाрд╕рдордХ्рд╖ рджुрдИрд╡рдЯा рд╡िрд╖рдп–рд╡рд╕्рддु рдеिрдП । рдд्рдпो рдЧैрд░рдордзेрд╢ी (рдкрд╣ाрдбी) рдмрдиाрдо рдордзेрд╢ी рдпा рдЧैрд░рд╡ाрдордкрди्рдеी рдмрдиाрдо рд╡ाрдордкрди्рдеी рд╣ोрдЗрди । рдд्рдпो рджुрдИ рджृрд╖्рдЯि–рдмोрдз рд╣ो, (рез) рдордзेрд╢ рдиेрдкाрд▓рдХो рдЙрдкрдиिрд╡ेрд╢ рд╣ो (реи) рдордзेрд╢ рдиेрдкाрд▓рдХो рдЖрди्рддрд░िрдХ рдЙрдкрдиिрд╡ेрд╢ рд╣ो । рдордзेрд╢рд▓ाрдИ рдиेрдкाрд▓ी рдФрдкрдиिрд╡ेрд╢िрдХ рд╢ाрд╕рдирдмाрдЯ рдоुрдХ्рддिрдХा рд▓ाрдЧि рдиेрдкाрд▓ी рд╕ंрд╡िрдзाрдирд╕рднाрдХो рдкрд╣िрд▓ो рдиिрд░्рд╡ाрдЪрди рдмрд╣िрд╖्рдХाрд░ рдЧрд░्рди рдордзेрд╢ीрд╣рд░ूрдоा рдЕрдкिрд▓ рд╣ुँрджा, рдордзेрд╢рдХा рдЬिрд▓्рд▓ाрд╣рд░ूрдоा рд╕ंрдЧрдарди рднрдПрдХो рдаाрдЙँрд╣рд░ूрдоा рдмрд╣िрд╖्рдХाрд░ рдоाрдд्рд░ै рднрдПрди, рд╕рдк्рддрд░ीрдХो рдд्рд░िрдХौрд▓ рдЧाрдЙँрдХो рдорддрджाрди рдХेрди्рдж्рд░рдоा рд░ाрдЦेрдХो рдорддрдкेрдЯिрдХाрдоा рдХुрдиै рдкрдиि рдорддрджाрддाрд▓े рдЖрдл्рдиो рдордд рд╣ाрд▓्рди рдЧрдПрдирди् । рд╕ंрд╡िрдзाрдирд╕рднाрдХो рджोрд╕्рд░ो рдиिрд░्рд╡ाрдЪрдирдоा рдиेрдкाрд▓ी рдФрдкрдиिрд╡ेрд╢िрдХ рдХाрд░рдгрдХो рд╡рд╣िрд╖्рдХाрд░ рдХрдордЬोрд░ рд╣ुрди рдЧрдП । рдкрд╣िрд▓ो рдиिрд░्рд╡ाрдЪрдирдоा рдордзेрд╢рдХा рдЕрдзिрдХांрд╢ рдордзेрд╢ीрд╣рд░ूрдХो рдордд рдкाрдПрд░ рдордзेрд╢ी рджрд▓рд╣рд░ू рдЙрд▓्рд▓ेрдЦрдиीрдп рд╕ंрдЦ्рдпाрдоा рд╕ंрд╡िрдзाрдирд╕рднाрдоा рдЙрдкрд╕्рдеिрддि рднрдП । рддрд░, рджोрд╕्рд░ो рдиिрд░्рд╡ाрдЪрдирдоा рдордзेрд╢рдоा рдЬрдирд╡िрд╢्рд╡ाрд╕рдХो рдзрд░ाрддрд▓ рдХрдордЬोрд░ рд╣ुँрди рдкुрдЧेрдХोрд▓े рдордзेрд╢рдХेрди्рдж्рд░िрдд рджрд▓рд╣рд░ू рди्рдпूрди рд╕ंрдЦ्рдпाрдоा рд╡िрдЬрдп рднрдП । рдд्рдпрд╕ैрд▓े, рджोрд╕्рд░ो рд╕ंрд╡िрдзाрдирд╕рднाрдХो рдиिрд░्рд╡ाрдЪрдирдкрдЫिрдХो рдордзेрд╢ рд░ाрдЬрдиीрддिрдоा рдирдпाँ рд╕рдорд╕्рдпा рд░ рдЪुрдиौрддी рдердкिрдПрдХा рдЫрди् । реирежремрей рдХो рдордзेрд╢ рдорд╣ाрд╡िрдж्рд░ोрд╣рдмाрдЯ рдк्рд░ाрдк्рдд рдЙрдкрд▓рдм्рдзिрд╣рд░ू рдЧुрдоिрдПрдХो рддрде्рдпрд▓ाрдИ рджुрд╡ैрд▓े рд╕्рд╡ीрдХाрд░्рдиु рдкрд░्рджрдЫ । рд╡िрд╢्рд╡рдХा рдХрддिрдкрдп рдоुрд▓ुрдХрдХा рдкрдЫिрд▓्рд▓ा рдШрдЯрдиाрд╣рд░ूрд▓े рдХे рджेрдЦाрдПрдХा рдЫрди् рднрдиे рдЖрди्рджोрд▓рдирдХाрд░ी рд╢рдХ्рддिрд╣рд░ूрд▓े рд╡ुрдж्рдзि рдкुрд░рдпाрдПрдирди् рднрдиे рдк्рд░ाрдк्рдд рдЙрдкрд▓рдм्рдзिрд╣рд░ू рдЧुрдоिрдиे рд░ рдкрд╣िрд▓ेрдХो рдЕрд╡рд╕्рдеा рдкुрдирд╕्рд░्рдеाрдкिрдд рд╣ुँрджा рд░рд╣ेрдЫрди् । рдд्рдпрд╕ैрд▓े рдХрддिрдкрдп рджेрд╢рдоा рдЖрди्рджोрд▓рди, рдЬрдирд╡िрдж्рд░ोрд╣, рдХ्рд░ाрди्рддि рд╡ा рд╕्рд╡рддрди्рдд्рд░рддा рд╕ंрдЧ्рд░ाрдо рдХैрдпौं рдкрдЯрдХ рдЧрд░्рдиु рдкрд░्рджो рд░рд╣ेрдЫ । рдл्рд░ाрди्рд╕, рд░ूрд╕ рдЖрджि рдоुрд▓ुрдХрдоा рдоाрдд्рд░ рд╣ोрдЗрди рдХि рднाрд░рддрдоा рдиै резреорелрен рдИ.рдоा рдк्рд░рдердо рдорд╣ाрд╡िрдж्рд░ोрд╣ рднрдпो, резрепрекреи рдИ.рдоा рднाрд░рдд рдЫोрдбो рдЖрди्рджोрд▓рди рд░ резрепрекрен рдИ.рдоा рд╕्рд╡рддрди्рдд्рд░рддा рд╕ंрдЧ्рд░ाрдо рднрдпो । рдЪीрдирдоा резрепрезрез рдИ.рдоा рдХ्рд░ाрди्рддि рднрдпो । рддрд░, резрепрезрем рдИ. рдоै рдЙрд▓्рдЯिрдпो, рдлेрд░ि резрепрекреп рдИ. рдоा рдЬрдирд╡ाрджी рдХ्рд░ाрди्рддि рднрдпो । рдиेрдкाрд▓рдХै рд╕рди्рджрд░्рднрдоा реирежрежрен рд╕ाрд▓рдоा рдХ्рд░ाрди्рддि рднрдпो, реирежрезрен рд╕ाрд▓рдоा рдк्рд░рддिрдХ्рд░ाрди्рддि рднрдпो рд░ реирежрекрем рд╕ाрд▓рдоा рдлेрд░ि рдХ्рд░ाрди्рддि рднрдпो । реирежрелреп-ремрез рдоा рдк्рд░рддिрдХ्рд░ाрди्рддि рднрдпो рд░ рдлेрд░ि реирежремреи-реирежремрей рд╕ाрд▓рдоा рдХ्рд░ाрди्рддि рднрдпो । рдкрд░िрдгाрдорд╕्рд╡рд░ूрдк рдиेрдкाрд▓рдоा рдЧрдгрддрди्рдд्рд░ рдЖрдпो ।  рд╣ाрдоीрд▓े рдордзेрд╢ рд░ाрдЬрдиीрддिрд▓ाрдИ рдЕрд╣िрд▓ेрдХो рдаोрд╕ рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдХो рдаोрд╕ рд╡िрд╢्рд▓ेрд╖рдгрд╕рд╣िрдд рдиेрдкाрд▓ी рдФрдкрдиिрд╡ेрд╢िрдХ рдЙрдд्рдкीрдбрдирд▓ाрдИ рдиै рдоुрдЦ्рдп рдЕрди्рддрд░рд╡िрд░ोрдзрдХो рд░ूрдкрдоा рдХिрдЯाрди рдЧрд░िрдПрдХा рдЫौं । рдЬрдмрд╕рдо्рдо рдордзेрд╢рдХो рд╕्рд╡рддрди्рдд्рд░рддा рд╕ंрд╕्рдеाрдЧрдд рд╣ुँрджैрди, рддрдмрд╕рдо्рдо рдЕрд╕рдлрд▓рддाрд╣рд░ूрдмाрдЯ рдкाрда рд╕िрдХ्рджै рдиिрд░рди्рддрд░ рдпोрдЬрдиाрдмрдж्рдз рдХ्рд░ाрди्рддि рдЧрд░ी рд░рд╣рдиु рдХ्рд░ाрди्рддिрдХाрд░ी рдордзेрд╢ीрд╣рд░ूрдХो рдиैрддिрдХ рджाрдпिрдд्рд╡ рдЫ । рдордзेрд╢ рдорд╣ाрд╡िрдж्рд░ोрд╣рдХा рдЕрднिрдпрди्рддा рдордзेрд╢ी рдЖрдлैं рд╣ुँрджा ‘рдордзेрд╢рдХो рдоुрдХ्рддि’ рдЕрд╡рд╢्рдпрдо्рднाрд╡ी рдЫ ।
     
    рдЬрдпрдХृрд╖्рдг рдЧोрдЗрдд, рд╕ंрдпोрдЬрдХ (рдЕрдЦिрд▓ рддрд░ाрдИ рдоुрдХ्рддि рдоोрд░्рдЪा)
    рдЬрдпрдХृрд╖्рдг рдЧोрдЗрддрд╕ंрдпोрдЬрдХ (рдЕрдЦिрд▓ рддрд░ाрдИ рдоुрдХ्рддि рдоोрд░्рдЪा)
    реж рдпрд╕рдкрдЯрдХрдХो рд╕ंрд╡िрдзाрдирд╕рднाрдоा рдордзेрд╢ рдХेрди्рдж्рд░िрдд рджрд▓рд╣рд░ूрдХो рдЬुрди рдкрд░िрдгाрдо рдЖрдПрдХो рдЫ, рдпрд╕рд▓ाрдИ рдХे рднрди्рдиुрд╣ुрди्рдЫ ? 
    рдЧोрдЗрдд рдЬी : рдиीрддि, рдпोрдЬрдиा рд░ рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо рдиिрд░्рдоाрдгрдХो рднूрд▓ ।  

    реж рдЪुрдиाрд╡рдоा рдордзेрд╢ी рдиेрддा рд╣ाрд░ेрдХा рд╣ुрди् рдХि рдордзेрд╢ी рдЬрдирддा ? 
    рдЧोрдЗрдд рдЬी : рд╡ाрд╕्рддрд╡рдоा рдордзेрд╢ी рдиेрддा рд╣ाрд░ेрдХै рд╣ुрди् । рддрд░, рдордзेрд╢ी рдЬрдирддाрд▓े рдиेрдкाрд▓ी рд╕ंрд╡िрдзाрдирд╕рднाрдХो рджोрд╕्рд░ो рдиिрд░्рд╡ाрдЪрдирдоा рдиिрд░्рд╡ाрд╣ рдЧрд░ेрдХो рднूрдоिрдХा рдЖрдд्рдордШाрддि рдеिрдпो । рдордзेрд╢рдХेрди्рдж्рд░िрдд рджрд▓рд╣рд░ूрдХो рд╡िрдХрд▓्рдк рдЧैрд░рдордзेрд╢(рдиेрдкाрд▓) рдХेрди्рдж्рд░िрдд рджрд▓рд╣рд░ू рдХिрдоाрд░्рде рд╣ुрди рд╕рдХ्рджैрди । “рдШрдЯрдиाрд╣рд░ूрд▓े рд╕िрдХाрдЙँрдЫрди्, рддрд░ рдирд╕िрдХ्рдиेрд▓ाрдИ рддिрдиै рдШрдЯрдиा рдХाрд▓ рдмрди्рди рдкुрдЧ्рдЫрди् ।” рдордзेрд╢ рд░ рдордзेрд╢ीрдХा рд╕рдорд╕्рдпाрд╣рд░ूрдХो рд╕рдоाрдзाрди рдЧैрд░рдордзेрд╢(рдиेрдкाрд▓) рдХेрди्рдж्рд░िрдд рджрд▓рд╣рд░ूрдХा рдордзेрд╢ी рдиेрддाрд╣рд░ूрд▓े рдд рдЧрд░्рди рд╕рдХ्рджैрдирди् । рддिрдиीрд╣рд░ू рдд рдиेрдкाрд▓ी(рдкрд╣ाрдбी) рдиेрддाрд╣рд░ूрдХो рдЦेрддाрд▓ा рдоाрдд्рд░ рд╣ुрди् । рдк्рд░рдоाрдгрдХा рд▓ाрдЧि рдд्рдпाрдЧ рдмрд▓िрджाрдирдХा рдк्рд░рддिрдоूрд░्рддि рдордзेрд╢рдХा рдзрд░्рддिрдкुрдд्рд░ рдиेрдкाрд▓ी рдХांрдЧ्рд░ेрд╕рдХा рддрдд्рдХाрд▓ीрди рдорд╣ाрдорди्рдд्рд░ी рд╣ाрдо्рд░ा рдкрд░рдо рдЖрджрд░рдгीрдп рдорд╣ेрди्рдж्рд░рдиाрд░ाрдпрдг рдиिрдзिрдХो рдиेрдкाрд▓ी рдкрдд्рд░–рдкрдд्рд░िрдХाрдоा рд╡्рдпрдеिрдд рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рддि рд╕ुрд░рдХ्рд╖िрдд рдЫрди् । “рдиेрдкाрд▓ी рдХांрдЧ्рд░ेрд╕ рдЬрд╕्рддो рдкाрд░्рдЯीрдХो рдорд╣ाрдорди्рдд्рд░ी рдкрджрдоा рдПрдЙрдЯा рддрд░ाрдИрдмाрд╕ी рдкुрдЧ्рдпो рднрди्рджैрдоा рд╕рдмै рддрд░ाрдИрдмाрд╕ीрдХा рд╕рдорд╕्рдпा рд╣рд▓ рднрдпो рдаाрди्рдиु рд╣ुрди्рди् । рд╕рдмैрд▓े рднрди्рдЫрди् рдиिрдзिрдЬी рдкाрд░्рдЯीрдХो рджोрд╢्рд░ो рдаूрд▓ो рд╢рдХ्рддिрд╢ाрд▓ी рдиेрддा рд╣ुрди् । рддрд░, рдорд▓ाрдИ рдиै рдеाрд╣ा рдЫ рдордзेрд╢ी рднрдПрдХाрд▓े рдиै рдкाрд░्рдЯीрдоा рдоेрд░ो рд╣ैрд╕िрдпрдд рдХрддि рдЫ ? рдХाрдиुрди рд░ рд╕ंрд╡िрдзाрдирдоा рдХुрдиै рднेрджрднाрд╡ рдЫैрди । рддрд░, рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░рдоा рддрд░ाрдИрдмाрд╕ीрд╣рд░ूрд▓ाрдИ рднेрджрднाрд╡ рдЧрд░िрдПрдХो рдЫ (рдЧोрд░рдЦाрдкрдд्рд░, рдХाрди्рддिрдкुрд░ рджैрдиिрдХ, реиреп рдХाрд░्рддिрдХ, реирежрелреи) ।” рдпрд╕्рддो рд╕्рдеिрддिрдоा рдЖрдл्рдиो рд░ рдЖрдл्рдиो рд╕рди्рддाрдирдХो рдЙрдЬ्рдЬрд╡рд▓ рднрд╡िрд╖्рдпрдХा рд▓ाрдЧि рдордзेрд╢ीрд╣рд░ूрдХो рдиिрдо्рддि рдЧैрд░рдордзेрд╢(рдиेрдкाрд▓)рдХेрди्рдж्рд░िрдд рджрд▓рд╣рд░ूрдХो рд╡рд╣िрд╖्рдХाрд░ рдЕрд░्рдеाрдд рдЖрдл्рдиो рдЕрдоूрд▓्рдп рдордд рд╕ुрд░рдХ्рд╖िрдд рд░ाрдЦ्рдиु рдмाрд╣ेрдХ рдЕрд░्рдХो рд╡िрдХрд▓्рдк рдеिрдПрди । рд▓ोрдХрддाрди्рдд्рд░िрдХ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеाрдоा рдорддрджाрддाрд▓े рдЖрдлूрд▓ाрдИ рдорди рдкрд░ेрдХो рдЙрдо्рдоेрджрд╡ाрд░рд▓ाрдИ рдордд рд╣ाрд▓्рдиे рд░ рдХुрдиै рдкрдиि рдЙрдо्рдоेрджрд╡ाрд░рдоा рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдирд▓ाрдЧेрдХो рдЦрдг्рдбрдоा рд╕рдмैрд▓ाрдИ рдЕрд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдЧрд░्рдиेрд╕рдо्рдордХो рд╡िрдХрд▓्рдк рдЫ । рдорддрджाрддрд▓ाрдИ рдмрдвी рд╢рдХ्рддिрд╢ाрд▓ी рд░ рд╕ाрд░्рд╡рднौрдо рдмрдиाрдЙрдиे рдЙрдж्рджेрд╢्рдпрд▓े рднाрд░рдд, рдмंрдЧрд▓ाрджेрд╢, рд╕ंрдпुрдХ्рдд рд░ाрдЬ्рдп рдЕрдоेрд░िрдХा, рдл्рд░ाрд╕, рдмेрд▓्рдЬिрдпрдо, рдм्рд░ाрдЬिрд▓, рдпुрдиाрди, рдлिрдирд▓्рдпाрдг्рдб, рд╕्рд╡ीрдбेрди, рдХोрд▓рдо्рдмिрдпा рд░ рд╕्рдкेрди рд▓рдЧाрдпрддрдХा рдоुрд▓ुрдХрд╣рд░ूрдоा ‘рд░ाрдЗрдЯ рдЯू рд░िрдЬेрдХ्рдЯ’ рдЕрд░्рдеाрдд ‘рдЕрд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдЧрд░्рдиे рдЕрдзिрдХाрд░’ рдк्рд░рджाрди рдЧрд░िрдПрдХो рдЫ ।  

    реж рдордзेрд╢рдоा рдЕрдм рдпी рдХрдеिрдд рдордзेрд╢рд╡ाрджीрд╣рд░ूрдХो рд╡िрдХрд▓्рдк рдЦोрдЬिрди рдеाрд▓िрдПрдХो рд╣ो ? 
    рдЧोрдЗрдд рдЬी : рд╡िрдЧрддрдмाрдЯ рдкाрда рдирд╕िрдХी рднрд╡िрд╖्рдпрддिрд░ рдЕрдЧाрдбि рдмрдв्рди рд╕рдХिँрджैрди । рджोрд╕्рд░ो рд╕ंрд╡िрдзाрдирд╕рднाрдХो рдиिрд░्рд╡ाрдЪрдирдХो рдкрд░िрдгाрдо рдкрдЫि рдкрдиि рд╕рдоाрдиुрдкाрддिрдХрддрд░्рдлрдХा рд╕рднाрд╕рдж् рдЪрдпрди рдк्рд░рдХ्рд░िрдпाрд▓े рдордзेрд╢ी рджрд▓рд╣рд░ूрдХो рдиेрддृрдд्рд╡рдкंрдХ्рддिрдоाрдеि рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдЧрд░्рди рд╕рдХ्рдиे рдаोрд╕ рдЖрдзाрд░ рд░рд╣ेрди । рдордзेрд╢ рдХेрди्рдж्рд░िрдд рджрд▓рд╣рд░ूрдоा рдкुрд░ाрдиै рдк्рд░рдмृрдд्рддि рджेрдЦिрдиु рдЬोрдЦिрдордкूрд░्рдг рдЫ ।  

    реж рдЕрдм рдордзेрд╢рдоा рдХрд╕्рддो рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рд╢рдХ्рддि рдЖрдЙрдиुрдкрд░्рдЫ ? 
    рдЧोрдЗрдд рдЬी : рд░ाрдЬрдиीрддि рджрд░्рд╢рди рд░ рдЖрджрд░्рд╢ рд╣ो । рд░ाрдЬрдиीрддि рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдкрдиि рд╣ो । рд░ाрдЬрдиीрддि рд╡िрдЬ्рдЮाрди рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд╡िрдЬ्рдЮाрдирдХो рдПрдЙрдЯा рдоाрди्рдпрддा рдк्рд░ाрдк्рдд рдШрдЯрдХ рд╣ो । рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рд╢рдХ्рддि(рд╕ंрдЧрдарди рд╡ा рджрд▓) рд╕рдоाрдЬ рд░ूрдкाрди्рддрд░рдгрдХा рд╕рд░्рд╡ोрдд्рдХृрд╖्рдЯ рд╕рдд्рдпрд╣рд░ूрд▓ाрдИ рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░рдоा рд▓ाрдЧू рдЧрд░्рдиे рдЬीрд╡рди्рдд рдФрдЬाрд░ рд╣ुрди् । рдпो рдкрд░िрднाрд╖ाрдЕрдиुрд╕ाрд░ рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рд╢рдХ्рддि рд╕ाрдз्рдп рд╣ोрдЗрдирди्, рд╕ाрдзрди рд╣ुрди् । рдПрдЙрдЯा рдиिрд╢्рдЪिрдд рд╕ाрдз्рдпрдХो рдк्рд░ाрдк्рддिрдХा рд▓ाрдЧि рдмрдиाрдЗрдПрдХो рд╕ाрдзрди рдиै рд╢рдХ्рддि(рд╕ंрдЧрдарди рд╡ा рджрд▓) рд╣ो । рдк्рд░рдердорддः рдХुрдиै рдкрдиि рдЕрднिрдпाрдирд▓ाрдИ рд▓рдХ्рд╖्рдпрдоा рдкुрд░рдпाрдЙрди рд╕ाрдз्рдпрдХो рд╕्рдкрд╖्рдЯрддा рднрдПрди рднрдиे рдмрдиाрдЗрдПрдХो рд╕ाрдзрди рдЕрд░्рдеाрдд рд╢рдХ्рддि (рд╕ंрдЧрдарди рд╡ा рджрд▓) рд╕рдлрд▓ рд╣ुрди рд╕рдХ्рджैрди । рдпрд╕рддрд░्рдл рд╕рдмै рд╕рдЪेрдд рдордзेрд╢ीрдХो рдз्рдпाрди рдХेрди्рдж्рд░िрдд рд╣ुрдиु рдЬрд░ूрд░ी рдЫ । рддрд░ाрдИ-рдордзेрд╢рдХो рд╢ोрд╖рдгрдХो рд╕्рд╡рд░ूрдк рдХे рд╣ो ? рдФрдкрдиिрд╡ेрд╢िрдХ рд╣ो рдХि рдЖрди्рддрд░िрдХ–рдФрдкрдиिрд╡ेрд╢िрдХ ? рдХुрдиै рдкрдиि рдж्рд╡рди्рдж्рд╡рдХो рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рд░ рд╕ाрдкेрдХ्рд╖ рд░ूрдкрд▓े рдЪिрд░рд╕्рдеाрдпी рд╕рдоाрдзाрдирдХा рдиिрдо्рддि рд╕рд░्рд╡рдк्рд░рдердо рдд्рдпрд╕рдХो рдЕрди्рддрд░рдиिрд╣ीрдд рдХाрд░рдХ рддрдд्рд╡ рд░ рдк्рд░рдХृрддिрдХो рд╡рд╕्рддुрдиिрд╖्рда рдкрд╣िрдЪाрди рдЬрд░ूрд░ी рд╣ुрди्рдЫ । рдЖрди्рддрд░िрдХ–рдФрдкрдиिрд╡ेрд╢िрдХ рд╢ोрд╖рдг рдПрд╡ं рдФрдкрдиिрд╡ेрд╢िрдХ рд╢ोрд╖рдгрдмीрдЪрдХो рдоूрд▓ рдлрд░рдХ рдХे рд╣ो рднрдиे рдФрдкрдиिрдмेрд╢िрдХ рд╢ोрд╖рдгрдоा рд╢ोрд╖рдХ рд░ рд╢ोрд╖िрдд рд╕рдоुрджाрдп рджुрдИ рдЕрд▓рдЧ рд╕рдоाрдЬрдХा рдоाрдиिрд╕ рд╣ुрди्рдЫрди् । рдпрд╕рдЕрди्рддрд░्рдЧрдд рдмेрдЧ्рд▓ा–рдмेрдЧ्рд▓ै рдЖрд░्рдеिрдХ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдк्рд░рдХ्рд░िрдпाрд╣рд░ू рд╣ुрди्рдЫрди् । рджुрд╡ैрдмीрдЪ рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╡्рдпाрд╡рд╣ाрд░िрдХ рджूрд░ी рд░рд╣рди्рдЫ рддрдеा рд░ाрдЦिрди्рдЫ । рдФрдкрдиिрд╡ेрд╢िрдХ рд╢ोрд╖рдгрдоा рд╢ोрд╖рдХрд▓े рдЕрд╕ुрд▓ рдЧрд░ेрдХो рд░ाрдЬрд╕्рд╡ рд░ рд╢ोрд╖рдг рдЧрд░ेрдХो рдзрдирд░ाрд╢ि рдЖрдлू рдЪाрд╣ेрдХा рдаाрдЙँрдоा рд▓рдЧेрд░ рдЖрд░ाрдо, рдоौрдЬ–рдорд╕्рддिрдХो рдЕрддिрд░िрдХ्рдд рд╡िрдХाрд╕рдХा рд▓ाрдЧि рдЦрд░्рдЪ рдЧрд░्рджрдЫ ।  рдЗрддिрд╣ाрд╕рд▓ाрдИ рдж्рд╡рди्рдж्рд╡ाрдд्рдордХ рд░ рднौрддिрдХрд╡ाрджी рдвंрдЧрд▓े рд╣ेрд░्рдиे рд╕рдмै рдордзेрд╢ीрд▓े рдмुрдЭ्рдиे рдХुрд░ा рдХे рд╣ो рднрдиे рдордзेрд╢ рд░ рдордзेрд╢ीрд╣рд░ू рдиेрдкाрд▓ी рдФрдкрдиिрд╡ेрд╢िрдХ рд╢ोрд╖рдгрдХो рд╢िрдХाрд░ рднрдЗрд░рд╣ेрдХा рдЫрди् । рдордзेрд╢рдоा рд╢ोрд╖िрдд рдордзेрд╢ी рд╕рдоुрджाрдп рд░ рд╢ोрд╖рдХ рдиेрдкाрд▓ी рд╕рдоुрджाрдп рджुрдИ рдмेрдЧ्рд▓ै рд╕рдоाрдЬрдХा рдоाрдиिрд╕рд╣рд░ू рд╣ुрди्, рдордзेрд╢ी рд╕рдоुрджाрдп рд░ рдиेрдкाрд▓ी рд╕рдоुрджाрдпрдЕрди्рддрд░्рдЧрдд рдмेрдЧ्рд▓ा–рдмेрдЧ्рд▓ै рдЖрд░्рдеिрдХ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдк्рд░рдХ्рд░िрдпाрд╣рд░ू рдЫрди् । рджुрд╡ै рдмीрдЪ рдПрдЙрдЯा рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╡्рдпाрд╡рд╣ाрд░िрдХ рджूрд░ी рд░рд╣рди्рдЫ рддрдеा рд░ाрдЦिрди्рдЫ ।  рдордзेрд╢рдмाрдЯ рдиेрдкाрд▓ी рд╢ाрд╕рдХрд▓े рдЕрд╕ुрд▓ी рдЧрд░ेрдХो рд░ाрдЬрд╕्рд╡ рдПрд╡ं рдиेрдкाрд▓ी рдЬрдоीрдирджाрд░ рд▓рдЧाрдпрддрд╣рд░ूрд▓े рд╢ोрд╖рдг рдЧрд░ी рд╕ंрдЪрдп рдЧрд░ेрдХो рдзрдирд░ाрд╢ि рдиेрдкाрд▓(рдХाрдардоाрдбौं) рдЙрдкрдд्рдпрдХा рд░ рдкрд╣ाрдбрдоा рдХुрд▓ рджेрдЙрддा рднрдПрдХो рдаाрдЙँрдоा рдиै рд▓рдЧिрдПрд░ рдРрд╢ो–рдЖрд░ाрдо, рдоौрдЬ–рдорд╕्рддिрдХो рдЕрддिрд░िрдХ्рдд рдд्рдпрд╣ाँрдХो рд╕्рдеाрдиीрдп рд╡िрдХाрд╕рдХा рд▓ाрдЧि рдЦрд░्рдЪ рдЧрд░्рджрдЫрди् । рд╡िрд╢्рд╡ рдЗрддिрд╣ाрд╕рд▓े рдк्рд░рдоाрдгिрдд рдЧрд░ेрдХो рдЫ рдХि рдЬाрддीрдп, рдХ्рд╖ेрдд्рд░ीрдп, рд▓िंрдЧीрдп рд░ рд╡рд░्рдЧीрдп рд╢ोрд╖рдг рд░ рдЙрдд्рдкीрдбрдирднрди्рджा рдФрдкрдиिрд╡ेрд╢िрдХ рд╢ोрд╖рдг рд░ рдЙрдд्рдкीрдбрди рдиै рдк्рд░рдзाрди рд╣ुрдиे рдЧрд░ेрдХा рдЫрди् । рдЬрдмрд╕рдо्рдо рдХुрдиै рдкрдиि рдоुрд▓ुрдХ рд╡ा рд╕рдоुрджाрдп рдФрдкрдиिрд╡ेрд╢िрдХ рд╢ोрд╖рдг рд░ рдЙрдд्рдкीрдбрдирдмाрдЯ рдоुрдХ्рдд рд╣ुँрджैрди, рддрдмрд╕рдо्рдо рдд्рдпो рдоुрд▓ुрдХ рд╡ा рд╕рдоुрджाрдп рдЬाрддीрдп, рдХ्рд╖ेрдд्рд░ीрдп, рд▓िंрдЧीрдп рд░ рд╡рд░्рдЧीрдп рд╢ोрд╖рдг рд░ рдЙрдд्рдкीрдбрдирдмाрдЯ рдоुрдХ्рдд рд╣ुрди рд╕рдХ्рджैрди । рдд्рдпрд╕рд░्рде рдЕрдм рдордзेрд╢рдоा рдордзेрд╢ीрд▓ाрдИ рдиेрдкाрд▓ी рдФрдкрдиिрд╡ेрд╢िрдХ рд╢ाрд╕рдирдмाрдЯ рдоुрдХ्рдд рдЧрд░्рдиे рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рд╢рдХ्рддि рдЖрдЙрдиुрдкрд░्рдЫ । 

    реж рдпрд╕рдкрдЯрдХ рд╕ंрд╡िрдзाрди рдмрди्рдЫ рдЬрд╕्рддो рд▓ाрдЧ्рдЫ ?
    рдЧोрдЗрдд рдЬी :  “рдЗрддिрд╣ाрд╕рдХा рдкाрдд्рд░ рд░ рдШрдЯрдиाрд╣рд░ू рджुрдИрдкрдЯрдХ рджोрд╣рд░िрди्рдЫрди्, рдкрд╣िрд▓ो рдкрдЯрдХ рджुःрдЦाрди्рдд рд░ूрдкрдоा рд░ рджोрд╕्рд░ो рдкрдЯрдХ рд╣ाँрд╕्рдпाрд╕्рдкрдж рд░ूрдкрдоा” । рдкрд╣िрд▓ो рдкрдЯрдХрдХो рдиिрд░्рд╡ाрдЪिрдд рдиेрдкाрд▓ी рд╕ंрд╡िрдзाрдирд╕рднाрдХो рджुःрдЦाрди्рдд рднрдпो рд░ рджोрд╕्рд░ो рдкрдЯрдХрдХो рдиिрд░्рд╡ाрдЪिрдд рдиेрдкाрд▓ी рд╕ंрд╡िрдзाрдирд╕рднा рд╣ाँрд╕्рдпाрд╕्рдкрдж рд╣ुрди рдЬाрдиेрдЫ ।  

    реж рдпрд╕рдХा рдХाрд░рдХ рддрдд्рд╡рд╣рд░ू рдХे–рдХे рд╣ुрди् ?
    рдЧोрдЗрдд рдЬी : рдиेрдкाрд▓ी рд░ाрдЬрдиीрддि рджрд▓рдХा рдиेрддाрд╣рд░ूрдХो рдк्рд░ाрдердоिрдХрддा рдиेрдкाрд▓ी рд╕ंрд╡िрдзाрдирднрди्рджा рдиेрдкाрд▓ी рд╕рдд्рддा рд╣ो । рджрд▓рд╣рд░ूрдХो рдмीрдЪ рдоाрдд्рд░ै рд╣ोрдЗрди рдХि рдПрдЙрдЯै рджрд▓рднिрдд्рд░рдХा рдиेрддाрд╣рд░ू рдмीрдЪ рдкрдиि рд╕рдд्рддा рдк्рд░ाрдк्рддि рдиै рдк्рд░рдоुрдЦрддा рд╣ो । рд░ाрдЬ्рдп рдкुрдиःрд╕ंрд░рдЪрдиा, рд╢ाрд╕рдХीрдп рд╕्рд╡рд░ूрдк, рдиिрд░्рд╡ाрдЪрди рдк्рд░рдгाрд▓ी, рди्рдпाрдп рдк्рд░рдгाрд▓ी рдЖрджि рд╕ंрд╡िрдзाрдирдХो рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдЖрдзाрд░рднूрдд рдЕрди्рддрд░्рд╡рд╕्рддुрдоा рдиेрдкाрд▓ी рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рджрд▓рд╣рд░ूрдХा рдиेрддाрд╣рд░ूрдХो рдЖрдд्рдордШाрддी рдЕрдбाрди рд░ рдЖрдкрд╕ी рд╡िрдЧ्рд░рд╣рди рдиै рд╕ंрд╡िрдзाрди рдирдмрди्рдиुрдХो рдоुрдЦ्рдп рдХाрд░рдХ рддрдд्рд╡ рд╣ुрди् ।

    реж рддрдкाрдЗँрд╣рд░ू рд╕рд╢рд╕्рдд्рд░ рд░ाрдЬрдиीрддि рдХрд╣िрд▓ेрд╕рдо्рдо рдЧрд░्рдиे ?
    рдЧोрдЗрдд рдЬी : рд╕рд░्рд╡рдк्рд░рдердо, рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ुрдиुрдкрд░्рдиे рдХुрд░ा рдХे рд╣ो рднрдиे рд╕рд╢рд╕्рдд्рд░ рд░ाрдЬрдиीрддि рдХрд╕ैрдХो рдЗрдЪ्рдЫाрдоा рдиिрд░्рднрд░ рдирднрдПрд░ рд╕рдд्рддाрдкрдХ्рд╖рд╣рд░ूрдХो рдЪрд░िрдд्рд░рдоा рднрд░ рдкрд░्рджрдЫ । рд░ाрдо рд░ рдХृрд╖्рдгрд▓े рдкрдиि, рдЬो рд░ाрдоाрдпрдг рд░ рдорд╣ाрднाрд░рдд рдпुрдЧрдХा рдиाрдпрдХ рдеिрдП рд░ рдЬрд╕рд▓ाрдИ рдИрд╢्рд╡рд░рдХा рдЕрд╡рддाрд░ рдоाрдиिрди्рдЫ, рд╣рддिрдпाрд░рдмाрдЯ рдиै рдЖрдл्рдиो рд╡िрд╡ाрдж рдиिрдкрдЯाрдП । рд╣ुрди рдд рджुрд╡ैрд▓े рдиै рдЕрди्рддिрдо рд╕рдордпрд╕рдо्рдо рдХोрд╢िрд╢ рдЧрд░े рдХि рд╣рддिрдпाрд░ рдЙрдаाрдЙрдиे рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рдирдкрд░ोрд╕् । рддрд░, рдЕрди्рдпाрдпрдХो рд╕рдо्рдоुрдЦ рдЖрдд्рдорд╕рдорд░्рдкрдг рдЧрд░्рдиुрдХो рдХाрдпрд░рддाрднрди्рджा рдЙрдиीрд╣рд░ूрд▓े рдпुрдж्рдзрд▓ाрдИ рдиै рд░ाрдо्рд░ो рдаाрдиे । рдорд╣ाрдд्рдоा рдЧाँрдзीрд▓े рднрдиेрдХा рд╣ुрди्–“рдо рдпрд╕рд▓ाрдИ рд░ाрдо्рд░ो рдоाрди्рдиे рдЫु рдХि рднाрд░рдд рдХाрдпрд░рд╣рд░ू рдЭैं рдЕрд╕рд╣ाрдп рдмрдиी рдЖрдл्рдиो рдЕрдкрдоाрди рд╕рд╣рдиु рднрди्рджा рдЖрдл्рдиो рд╕рдо्рдоाрдирдХो рд░рдХ्рд╖ाрдХा рд▓ाрдЧि рд╢рд╕्рдд्рд░рд╣рд░ूрдХो рд╕рд╣ाрд░ा рд▓िрдЙँрди् ।” рд╡ी.рдкी.рдХोрдЗрд░ाрд▓ाрд▓े рдЖрдлूрдмाрдЯ рдЕрдиैрддिрдХ рд╕рдд्рддाрдХो рдЦिрд▓ाрдлрдоा рдЧрд░िрдПрдХो рд╕рдмै рд╢рд╕рд╕्рдд्рд░ рдЖрди्рджोрд▓рдирд╣рд░ू рдиैрддिрдХ, рдХाрдиूрдиी рд░ рдХ्рд░ाрди्рддिрдХो рдХрд╕ीрдоा рдФрдЪिрдд्рдпрдкूрд░्рдг рднрди्рдиु рднрдПрдХो рдеिрдпो । рд╣ाрдоीрд╣рд░ू рд╕рд╢рд╕्рдд्рд░ рд░ाрдЬрдиीрддि рдПрдХ рдЫिрдирдХा рд▓ाрдЧि рдкрдиि рдЧрд░्рди рдЪाрд╣рди्рдиौं, рд╣ाрдоीрд╣рд░ू рд╢ाрди्рддि рдЪाрд╣рди्рдЫौं । рдпрджि рдиेрдкाрд▓ी рд░ाрдЬ्рдп рд╕рдд्рддाрд▓े рд╕рд╢рд╕्рдд्рд░ рд░ाрдЬрдиीрддिрдХा рд▓ाрдЧि рдмाрдз्рдп рдиै рдЧрд░्рджрдЫ рднрдиे рдордзेрд╢ рдоुрдХ्рдд рдирд╣ुрди рдЬेрд▓рд╕рдо्рдо рдЬाрд░ी рд░рд╣рдиे рдЫ । 


    реж рддрдкाрдЗँрд▓े рд╕्рд╡рддрди्рдд्рд░ рддрд░ाрдИрдХो рд╡рдХाрд▓рдд рдЧрд░्рджैं рд╣ुрдиुрд╣ुрди्рдЫ, рддрд░ рдпो рд╕рдо्рднрд╡ рдЫ ?
    рдЧोрдЗрдд рдЬी : рдиेрдкाрд▓рдХो рд╡िрд╕्рддाрд░ рдПрдЙрдЯा рдХाрд▓ рдЦрдг्рдбрдоा рдЯिрд╕्рдЯाрджेрдЦि рд╕рддрд▓рдЬрд╕рдо्рдо рднрдПрдХो рдеिрдпो । рдиेрдкाрд▓рдоा рдкрдвिрдиे–рдкрдвाрдЗрдиे рд░ рдЪрд░्рдЪाрдоा рд░рд╣ेрдХोрдХा рдЗрддिрд╣ाрд╕рдХा рд╕ाрдордЧ्рд░ीрдЕрдиुрд╕ाрд░ рдм्рд░िрдЯिрд╢ рдИрд╖्рдЯ рдЗрдг्рдбिрдпा рдХрдо्рдкрдиीрд▓े рдк्рд░рддिрд╡рд░्рд╖ рдирдЧрдж рд░ рд╣ाрдд्рддी рдХрд░ рд╕्рд╡рд░ूрдк рдмुрдЭाрдЙрдиे рд╢рд░्рддрдоा рдЖрдл्рдиो рджीрд╡ाрдиी рдЕрдзिрдХाрд░рдЕрди्рддрд░्рдЧрддрдХो рддрд░ाрдИ рдиेрдкाрд▓рдХो рд░ाрдЬाрд▓ाрдИ рд╣рд╕्рддाрди्рддрд░рдг рдЧрд░ी рджिрдПрдХो рдеिрдпो । рд╕рди् резреорезрек–резрем рдмीрдЪ рддрд░ाрдИрдХै рд▓ाрдЧि рдХрдо्рдкрдиी рд░ рдиेрдкाрд▓ рдмीрдЪ рджुрдИ рдкрд▓्рдЯ рдпुрдж्рдз рднрдпो । рдкुрдирд░ाрд╡рд░्рддिрдд рдпुрдж्рдзрдоा рдкрдиि рдкрд░ाрдЬिрдд рдиेрдкाрд▓рд▓े рд╕ुрдЧौрд▓ी рд╕рди्рдзि–рдкрдд्рд░ рдоाрд░्рдлрдд рдЯिрд╕्рдЯाрджेрдЦि рдоेрдЪीрд╕рдо्рдо рддрдеा рдорд╣ाрдХाрд▓ीрджेрдЦि рд╕рддрд▓рдЬрд╕рдо्рдордХो рднूрднाрдЧ рдпुрдж्рдз рдЕрдкрд░ाрдзрдоा рдХрдо्рдкрдиीрд▓ाрдИ рд╕ुрдо्рдкिрдпो । рдХрдо्рдкрдиीрд▓े рд╕ुрдЧौрд▓ी рд╕рди्рдзि–рдкрдд्рд░рдж्рд╡ाрд░ा рдиै рдЖрдл्рдиो рджीрд╡ाрдиी рдЕрдзिрдХाрд░рдЕрди्рддрд░्рдЧрддрдХो рддрд░ाрдИ рдкрдиि рдлिрд░्рддा рд▓िрдП । рд╕рди् резреорезрем, рдоाрд░्рдЪ рей рдХा рджिрди рдиेрдкाрд▓ рджрд░рдмाрд░рдж्рд╡ाрд░ा рдк्рд░рд╕्рддाрд╡िрдд рд╕ुрдЧौрд▓ी рд╕рди्рдзि–рдкрдд्рд░рдоाрдеि рд╕्рд╡ीрдХृрддिрдХो рд▓ाрд▓рдоोрд╣рд░ рд╕рджрд░ рдЧрд░ी рджिрдПрдкрдЫि рд╡ैрдзाрдиिрдХ рд░ूрдкрдоा рддрд░ाрдИ рдиेрдкाрд▓ी рд╢ाрд╕рдирдмाрдЯ рд╕्рд╡рддрди्рдд्рд░ рднрдП ।  рд╕рди् резреорезрем, рджिрд╕рдо्рд╡рд░ рео рдХा рджिрди рдХрдо्рдкрдиीрд▓े рдиेрдкाрд▓рд▓ाрдИ рдЪीрдирдХो рдкрдХ्рд╖рдоा рдЬाрди рдирджिрдирдХा рд▓ाрдЧि рд╕्рдорд░рдг–рдкрдд्рд░рдХो рдХुрдЯिрд▓ рдЪाрд▓рдж्рд╡ाрд░ा рдоेрдЪीрджेрдЦि рд░ाрдк्рддीрд╕рдо्рдо рддрдеा рд╡рд░्рддрдоाрди рдиेрдкाрд▓–рднाрд░рдд рд╕ीрдоाрджेрдЦि рдЙрдд्рддрд░рдХा рднू–рднाрдЧ рдкुрдиः рдиेрдкाрд▓рдХो рд░ाрдЬाрд▓ाрдИ рд╣рд╕्рддांрддрд░рдг рдЧрд░ी рджिрдП ।    
     рд╕рди् резреорелрен рдИ. рджेрдЦि рднрдПрдХो рд╕ैрдиिрдХ рд╡िрдж्рд░ोрд╣ рд░ рдк्рд░рдердо рднाрд░рддीрдп рд╕्рд╡рддрди्рдд्рд░рддा рд╕ंрдЧ्рд░ाрдордХो рджрдордирдоा рдиेрдкाрд▓ рд╕рд░рдХाрд░рдж्рд╡ाрд░ा рджिрдПрдХो рд╕рд╣рдпोрдЧрд▓ाрдИ ‘рдЙрдд्рдХृрд╖्рдЯ рд╕ेрд╡ा’ рдХो рджрд░्рдЬा рджिँрджै рез рдирд╡рдо्рд╡рд░ резреоремреж рдХा рджिрди рдм्рд░िрдЯिрд╢ рд╕рд░рдХाрд░рд▓े рдиेрдкाрд▓рд╕ँрдЧ рдПрдХ рд╕рди्рдзि рдЧрд░्рдпो  । рдпрд╕ै рд╕рди्рдзि–рдкрдд्рд░ рдоाрд░्рдлрдд рд░ाрдк्рддीрджेрдЦि рдорд╣ाрдХाрд▓ीрд╕рдо्рдо рддрдеा рд╡рд░्рддрдоाрди рдиेрдкाрд▓–рднाрд░рдд рд╕ीрдоा рдЪिрд╣्рдирджेрдЦि рдЙрдд्рддрд░рдХा рддрд░ाрдИ рднू–рднाрдЧ рдиेрдкाрд▓рдХो рд░ाрдЬाрд▓ाрдИ рд╣рд╕्рддांрддрд░рдг рдЧрд░ी рджिрдП ।    
    рдпрд╕рд░ी рдоेрдЪीрджेрдЦि рдорд╣ाрдХाрд▓ीрд╕рдо्рдордХो ‘рддрд░ाрдИ–рдордзेрд╣рд╢’ рдХुрдиै рд╢ाрд╣рд╡ंрд╢ी рд░ाрдЬा, рдорд╣ाрд░ाрдЬा рд╡ा рдиेрдкाрд▓ीрдХो рд╡िрдЬिрдд рднू–рднाрдЧ рдирднрдИ рдм्рд░िрдЯिрд╢ рд╕्рд╡ाрд░्рдердХा рдХाрд░рдг рдиेрдкाрд▓рд▓ाрдИ рд╣рд╕्рддाрди्рддрд░िрдд рднू–рднाрдЧ рд╣ो । рд╕рди् резрепрелреж рдЬुрд▓ाрдИ рейрез рдХा рджिрди рднाрд░рдд–рдиेрдкाрд▓рдмीрдЪ рдХाрдардоाрдбौंрдоा рд╕рдо्рдкрди्рди рднрдПрдХो “рд╢ाрди्рддि рдПрд╡ं рдоैрдд्рд░ी” рд╕рди्рдзिрдХो рдзाрд░ा–рео рдоा рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ рдЫ, “рдЬрд╣ाँрд╕рдо्рдо рдпрд╕рдоा рд╡рд░्рдгिрдд рд╡िрд╖рдпрд╣рд░ूрдХो рд╕рдо्рдмрди्рдз рдЫ рдпो рд╕рди्рдзि рднाрд░рддрдХा рд▓ाрдЧि рдмृрдЯिрд╢ рд╕рд░рдХाрд░ рд░ рдиेрдкाрд▓ рд╕рд░рдХाрд░рдмीрдЪ рднрдПрдХो рд╕рдорд╕्рдд рдкूрд░्рд╡рд╡рдд्рд░्рддी рд╕рди्рдзिрд╣рд░ू, рд╕рдо्рдЭौрддाрд╣рд░ू рддрдеा рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеाрд╣рд░ूрд▓ाрдИ рдЦाрд░ेрдЬ рдЧрд░्рджрдЫ ।” рд╕рди् резрепрелреж рдЕрдХ्рдЯुрд╡рд░ рейреж рдХा рджिрди рдм्рд░िрдЯेрди–рдиेрдкाрд▓рдмीрдЪ рдХाрдардоाрдбौंрдоा рд╕рди्рдзि рд╕рдо्рдкрди्рди рднрдпो । рдпрд╕ рд╕рди्рдзिрдХो рдЖрдаौं рдзाрд░ाрдоा рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ рднрдП рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╕ंрдпुрдХ्рдд рдЕрдзिрд░ाрдЬ्рдп рд╕рд░рдХाрд░ рд░ рдиेрдкाрд▓ рд╕рд░рдХाрд░рдмीрдЪ рдХाрдардоाрдбौंрдоा реирез рджिрд╕рдо्рд╡рд░ резрепреирей рдХो рджिрди рд╣рд╕्рддाрдХ्рд╖рд░ рднрдПрдХो рд╕рди्рдзिрдкрдд्рд░ рд░ рд╕ो рднрди्рджा рдЕрдШिрдХा рд╕рди्рдзि–рдкрдд्рд░рд╣рд░ू, рд╕्рд╡ीрдХाрд░–рдкрдд्рд░рд╣рд░ू, рд╕рдо्рдЭौрддा–рдкрдд्рд░рд╣рд░ू рд╕рдоेрдд рдЦाрд░िрдЬ рднрдПрдХो рдЫ ।  рд╕рди् резрепрелреж рдХा рднाрд░рдд–рдиेрдкाрд▓ рддрдеा рдм्рд░िрдЯेрди–рдиेрдкाрд▓рдмीрдЪ рднрдПрдХा рджुрд╡ै рд╕рди्рдзिрдХो рдзाрд░ा– рео рдХो рдЖрдзाрд░рдоा рео рджिрд╕рдо्рд╡рд░ резреорезрем рдХो рд╕्рдорд░рдг–рдкрдд्рд░ рд░ рез рдирд╡рдо्рд╡рд░ резреоремреж рдХो рд╕рди्рдзि–рдкрдд्рд░ рдоाрдд्рд░ рд╣ोрдЗрди, рдк्рд░рддिрд╡рд░्рд╖ рддिрд░ोрдХो рд░ूрдкрдоा рдирдЧрдж рд░ рд╣ाрдд्рддी рдмुрдоmाрдЙрдиे рд╢рд░्рддрдоा рдиेрдкाрд▓рд▓ाрдИ рд╣рд╕्рддाрди्рддрд░िрдд рддрд░ाрдИрд╕рдо्рдмрди्рдзी рд╕рдмै рднूрдоि–рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдкрдиि рд╕्рд╡рддः рдЦाрд░ेрдЬ рднрдПрдХो рд╣ुँрджा рдоेрдЪीрджेрдЦि рдорд╣ाрдХाрд▓ीрд╕рдо्рдордХो рддрд░ाрдИрдоाрдеि рдиेрдкाрд▓рдХो рдЕрдзिрдирддा рдкूрд░्рдгрддः рдЕрдирдзिрдХृрдд рд░ рдЕрдмैрдз рд╣ो । рдоेрдЪीрджेрдЦि рдорд╣ाрдХाрд▓ीрд╕рдо्рдордХो рддрд░ाрдИрдХो рд╡рд╕्рддुрд╕्рдеिрддि рд╕्рд╡рддрди्рдд्рд░ рддрд░ाрдИ рд╣ो ।  рд╕рди् резрепрелреж рдХा рднाрд░рдд–рдиेрдкाрд▓ рддрдеा рдм्рд░िрдЯेрди–рдиेрдкाрд▓рдмीрдЪ рднрдПрдХा рджुрд╡ै рд╕рди्рдзिрд╣рд░ूрдХो рдзाрд░ा– рео рдХो рдЖрдзाрд░рдоा рдкрд╣िрд▓े рднрдПрдХा рд╕рдмै рд╕рди्рдзि рд╕рдо्рдЭौрддा рд░рдж्рдж рдЧрд░ेрдХो рд╣ुँрджा рд╕ुрдЧौрд▓ी рд╕рди्рдзिрдоा рдЧुрдоेрдХो рднू–рднाрдЧ рдиेрдкाрд▓рдХो рд╣ो рднрди्рдиे рдиेрдкाрд▓ीрд╣рд░ूрд▓े рдЯिрд╕्рдЯाрджेрдЦि рдоेрдЪीрд╕рдо्рдо рддрдеा рдорд╣ाрдХाрд▓ीрджेрдЦि рд╕рддрд▓рдЬрд╕рдо्рдордХो рднूрднाрдЧрдоाрдеि рднाрд░рддрдХो рд╢ाрд╕рди рдЧрд░्рдиे рдЕрдзिрдХाрд░ рдирд░рд╣ेрдХो рд╣ुँрджा рд╕ो рднूрднाрдЧрд╣рд░ूрд╕рд╣िрддрдХो ‘рд╡ृрд╣рдд्рддрд░(рдЧ्рд░ेрдЯрд░) рдиेрдкाрд▓’рдХो рд▓ाрдЧि рд╕ंрдЧрдаिрдд рдЕрднिрдпाрди рдЪрд▓ाрдПрдХो рдЫ ।  рд╕рди् резрепрепрен, рдЬुрди реиреп рддрджाрдиुрд╕ाрд░ реирежрелрек, рдЕрд╕ाрдв рейрез рдХा рджिрди ‘рд╡ृрд╣рдд्рддрд░(рдЧ्рд░ेрдЯрд░) рдиेрдкाрд▓’рдХो рд╕рди्рджрд░्рднрдоा рдиेрдкाрд▓рдХो рд╕ुрдк्рд░рд╕िрдж्рдз рдЗрддिрд╣ाрд╕рд╡िрдж् рдпोрдЧी рдирд░рд╣рд░िрдиाрде, рдЕрдзिрд╡рдХ्рддा рд░ाрдордЬी рд╡िрд╖्рдЯ, рдЕрдзिрд╡рдХ्рддा рд╢्рдпाрдордк्рд░рд╕ाрдж рдвुंрдЧेрд▓, рдиेрдкाрд▓ी рдХांрдЧ्рд░ेрд╕ рд╕ुрд╡рд░्рдгрдХा рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рдк्рд░рд╣्рд▓ाрдж рдк्рд░рд╕ाрдж рд╣ुрдоाрдЧाрдИ, рд╡िрд╢ाрд▓ рдиेрдкाрд▓ рд╕ाрдк्рддाрд╣िрдХрдХा рд╕рдо्рдкाрджрдХ рддрдеा рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рдк्рд░рдХाрд╢ рджेрд╡рдХोрдЯा, рд░ाрд╖्рдЯ्рд░िрдп рдЬрдирдЬाрдЧрд░рдг рдкाрд░्рдЯीрдХा рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рдЕрд╢ोрдХ рд▓ाрд▓ рд╢्рд░ेрд╖्рда, рд╕्рд╡рддрди्рдд्рд░ рдкрдд्рд░рдХाрд░ рд░ाрдзेрд╢्рдпाрдо рд▓ेрдХाрд▓ी рд╕рдоेрддрд▓े рдорди्рдд्рд░िрдкрд░िрд╖рдж, рдорди्рдд्рд░िрдкрд░िрд╖рдж् рд╕рдЪिрд╡ाрд▓рдп, рд╕िंрд╣рджрд░рдмाрд░ рд╕рдоेрддрд▓ाрдИ рд╡िрдкрдХ्рд╖ी рд╡рдиाрдИ рд╕рд░्рд╡ोрдЪ्рдЪ рдЕрджाрд▓рдд рдХाрдардоाрдбौंрдоा рдПрдЙрдЯा рд░िрдЯ рдиिрд╡ेрджрди(рдпाрдЪिрдХा) рджाрд░्рддा рдиं. рейрезрепрей рджाрдпрд░ рдЧрд░िрдпो ।  рдпрд╕ै рдк्рд░рдХाрд░ реирежрелрем рд╕ाрд▓рдоा ‘рд╡ृрд╣рдд्рддрд░(рдЧ्рд░ेрдЯрд░) рдиेрдкाрд▓’рдХो рд╕рди्рджрд░्рднрдоा рдк्рд░ाрдз्рдпाрдкрдХ рддрдеा “рдиेрдкाрд▓ рдЯिрд╕्рдЯाрджेрдЦि рд╕рддрд▓рдЬрд╕рдо्рдо”рдХा рд▓ेрдЦрдХ рдлрдгीрди्рдж्рд░ рдиेрдкाрд▓, рдкूрд░्рд╡ी рдиेрдкाрд▓рдХो рдЖрджिрд╡ाрд╕ी рдХिрд░ाँрдд рд╕рдоुрджाрдпрдХो рдпрдордмрд╣ाрджुрд░ рдХुрд▓ुрдЩ, рдкрдд्рд░рдХाрд░ рдк्рд░рдХाрд╢ рджेрд╡рдХोрдЯा, рд╕рдоाрдЬрд╕ेрд╡ी рдмाрд▓ рдХुрдоाрд░ рдЖрд░्рдпाрд▓ рд╕рдоेрдд рд╡िрднिрди्рди рдЕрд▓рдЧ–рдЕрд▓рдЧ рдкेрд╢ाрдоा рд╕ंрд▓рдЧ्рди рд╡िрднिрди्рди рд╡्рдпрдХ्рддिрд▓े рд╕ाрдоूрд╣िрдХ рд░ूрдкрдоा рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рдиेрдкाрд▓ी рдЬрдирддाрдХो рдк्рд░рддिрдиिрдзिрдд्рд╡ рдЧрд░्рджै рдорди्рдд्рд░िрдкрд░िрд╖рдж् рд╕рдЪिрд╡ाрд▓рдп рд╕िंрд╣рджрд░рдмाрд░рд╕рдоेрддрд▓ाрдИ рд╡िрдкрдХ्рд╖ी рдмрдиाрдИ рдиेрдкाрд▓рдХो рд╕рд░्рд╡ोрдЪ्рдЪ рдЕрджाрд▓рдд рдХाрдардоाрдбौंрдоा рдЕрд░्рдХो рд░िрдЯ рдиिрд╡ेрджрди (рдпाрдЪिрдХा) рджाрд░्рддा рдиं. рейрепрекреж рджाрдпрд░ рдЧрд░िрдпो । реирежремреж, рдЕрд╕ाрд░ резреи рдХा рджिрди рд╕рд░्рд╡ोрдЪ्рдЪ рдЕрджाрд▓рддрдХा рдоाрдирдиीрдп рди्рдпाрдпाрдзीрд╢рд╣рд░ू рд╣рд░िрдк्рд░рд╕ाрдж рд╢рд░्рдоा, рджिрд▓िрдкрдХुрдоाрд░ рдкौрдбेрд▓ рд░ рдЦिрд▓рд░ाрдЬ рд░ेрдЧ्рдоीрдХो рд╡िрд╢ेрд╖ рдЗрдЬрд▓ाрд╕рдмाрдЯ рдиेрдкाрд▓ рдЕрдзिрд░ाрдЬ्рдпрдХो рд╕ंрд╡िрдзाрди, реирежрекрен рдХो рдзाрд░ा реирей рддрдеा реорео(рез) рд░ (реи) рдмрдоोрдЬिрдо рдЫुрдЯ्рдЯा–рдЫुрдЯ्рдЯै рд░ूрдкрдоा рдкрд░ेрдХो рд░िрдЯ рдиिрд╡ेрджрди(рдпाрдЪिрдХा) рд╣рд░ूрдоा рдлैрд╕рд▓ा рднрдП । реирежремрем рд╕ाрд▓рдоा рдиेрдкाрд▓рдХा рдкूрд░्рд╡рдк्рд░рдзाрдирдорди्рдд्рд░ी рдкुрд╖्рдкрдХрдорд▓ рджाрд╣ाрд▓ ‘рдк्рд░рдЪрдг्рдб’ рд▓े рдкрдиि ‘рдЧ्рд░ेрдЯрд░ рдиेрдкाрд▓’рдХो рд▓ाрдЧि рдЖрд╡ाрдЬ рдЙрдаाрдПрдХो рдЫ । ‘рдмृрд╣рдд्рддрд░(рдЧ्рд░ेрдЯрд░) рдиेрдкाрд▓’рдХो рдЕрднिрдпाрдирдоा рд╕ंрдЧрдаिрдд рд░ूрдкрдоा рдЖрдмрдж्рдз рдПрдХीрдХृрдд рдиेрдкाрд▓ рд░ाрд╖्рдЯिрдп рдоोрд░्рдЪा, рдиेрдкाрд▓ рдиेрд╕рдирд▓िрд╕्рдЯ рдл्рд░рди्рдЯ, рдиेрдкाрд▓ рднू–рднाрдЧ рд╕ंрд░рдХ्рд╖рдг рдордЮ्рдЪ, рд░ाрд╖्рдЯ्рд░िрдп рдЬाрдЧрд░рдг рдкाрд░्рдЯी рдЖрджि ‘рдмृрд╣рдд्рддрд░(рдЧ्рд░ेрдЯрд░) рдиेрдкाрд▓’рдХो рд▓ाрдЧि рдЕрднिрдпाрдирд░рдд рдЫрди् । рдЧ्рд░ेрдЯрд░ рдиेрдкाрд▓рдХा рдЕрднिрдпрди्рддाрд╣рд░ूрд▓े рдЧ्рд░ेрдЯрд░ рдиेрдкाрд▓рдХो рд╕рдо्рдмрди्рдзрдоा рдкुрд╕्рддрдХ–рдкुрд╕्рддिрдХा, рд╡ृрддрдЪिрдд्рд░(рдЛ।рдо्।), рдкрдд्рд░–рдкрдд्рд░िрдХा, рдХ्рдпрдЕрд╖्рдм िःрднрдорд╖्рдм (ँрдмрдЕрдн рдж्рдпрдпрдпрдк) рдЖрджिрдХो  рдоाрдз्рдпрдордмाрдЯ рд╕рд░्рд╡рд╕ाрдзाрд░рдгрджेрдЦि рдХрд▓ीрд▓ा рд╡िрдж्рдпाрд░्рдеीрд╣рд░ूрд▓ाрдИ рдкрдиि рд╕ुрд╕ूрдЪिрдд рдЧрд░ाрдЙँрджै рдЕрднिрдпाрдирд▓ाрдИ рд╡्рдпाрдкрдХ рдПрд╡ं рд╡िрд╕्рддाрд░िрдд рдЧрд░्рджै рд▓рдЧि рд░рд╣ेрдХो рдЫ ।  рд╕рди् резрепрелреж рдХा рднाрд░рдд–рдиेрдкाрд▓ рддрдеा рдм्рд░िрдЯेрди–рдиेрдкाрд▓рдмीрдЪ рднрдПрдХा рджुрд╡ै рд╕рди्рдзिрд╣рд░ूрдХो рдзाрд░ा– рео рдХो рдЖрдзाрд░рдоा рдмृрд╣рдд्рддрд░ (рдЧ्рд░ेрдЯрд░) рдиेрдкाрд▓’ рдЕрд░्рдеाрдд рдЯिрд╕्рдЯाрджेрдЦि рдоेрдЪीрд╕рдо्рдо рддрдеा рдорд╣ाрдХाрд▓ीрджेрдЦि рд╕рддрд▓рдЬрд╕рдо्рдордХो рднूрднाрдЧрд╣рд░ूрд╕рд╣िрддрдХो рдиेрдкाрд▓рдХा рд▓ाрдЧि рдиेрдкाрд▓ीрд╣рд░ूрд▓े рд╕ंрдЧрдаिрдд рдЕрднिрдпाрди рдЪрд▓ाрдЙँрджा рд╕ंрд╡ैрдзाрдиिрдХ рд░ рдХाрдиूрдиी рд╣ुрдиे рд░ рд╕ोрд╣ी рд╕рди्рдзिрд╣рд░ूрдХो рдзाрд░ा– рео рдХै рдЖрдзाрд░рдоा рд╕्рд╡рддрди्рдд्рд░ рддрд░ाрдИ рдЕрд░्рдеाрдд рдоेрдЪीрджेрдЦि рдорд╣ाрдХाрд▓ीрд╕рдо्рдордХो рднूрднाрдЧрд╣рд░ूрд╕рд╣िрддрдХो рдоुрдХ्рдд рддрд░ाрдИрдХा рд▓ाрдЧि рдордзेрд╢ीрд╣рд░ूрд▓े рд╕ंрдЧрдаिрдд рдЕрднिрдпाрди рдЪрд▓ाрдЙँрджा рдХрд╕рд░ी рдЕрд╕ंрд╡ैрдзाрдиिрдХ рд░ рдЧैрд░рдХाрдиूрдиी рд╣ुрдиे рд╣ो ?  ‘рд╕्рд╡рддрди्рдд्рд░ рддрд░ाрдИ’рдХो рд╕рди्рджрд░्рднрдоा рдЖрдо рдордзेрд╢ीрдоा рдПрдЙрдЯा рд╕рди्рдд्рд░ाрд╕ рднेрдЯिрди्рдЫ । рддрд░ाрдИ рд╕्рд╡рддрди्рдд्рд░ рд╣ुрдиुрдкрд░्рдЫ рднрди्рдиे рдоाрди्рдпрддा рд░ाрдЦ्рджा рд░ рдЖрд╡ाрдЬ рдЙрдаाрдЙँрджा рд╡िрдЦрдг्рдб рд░ рд╡िрдЦрдг्рдбрдХाрд░ी рджेрдЦ्рдиे рдд्рд░ाрд╕ рдордзेрд╢ी рд╕рдмै рдиेрддाрд╣рд░ू рдкрдиि рдЫрди् । рдд्рдпрд╕ैрд▓े рд╕ंрдХुрдЪिрдд рджृрд╖्рдЯिрдХोрдг рд░ाрдЦ्рдиे рдордзेрд╢ीрд╣рд░ूрд▓े рдЖрдл्рдиो рдордирдмाрдЯ рдд्рдпрд╕्рддो рдбрд░ рдирд╣рдЯाрдПрд╕рдо्рдо рд╕्рд╡ाрднिрдоाрдкूрд░्рд╡рдХ рдмाँрдЪ्рдиे рдордзेрд╢ीрд╣рд░ूрдХो рдЕрднिрд▓ाрд╖ рдХрджाрдкि рдкूрд░्рдг рд╣ुрдиे рдЫैрди ।  ‘рддोрдХेрд▓ाрдК’ рджुрдИ рд╕рдп рдкрдЪाрд╕ рд╕ाрд▓рджेрдЦि рдм्рд░िрдЯिрд╢ рд╢ाрд╕рдирдЕрди्рддрд░्рдЧрдд рдеिрдпो । рд╕рди् резрепреирем рдоा рдм्рд░िрдЯिрд╢рд▓े рддोрдХेрд▓ाрдКрдХा рд╢ाрд╕рди рди्рдпूрдЬीрд▓ैрдг्рдбрд▓ाрдИ рд╕ुрдо्рдкि рджिрдП । рд╕рди् реирежрежрел рдХो рдЬुрд▓ाрдИрджेрдЦि рддोрдХेрд▓ाрдК рди्рдпूрдЬीрд▓ैрдг्рдбрдХो рдФрдкрдиिрд╡ेрд╢िрдХ рд╢ाрд╕рдирдмाрдЯ рдоुрдХ्рдд рднрдП । рд╡िрд╢्рд╡рдоाрди рдЪिрдд्рд░рдоा резреи.реи рд╡рд░्рдЧрдХिрд▓ोрдоिрдЯрд░ рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓рдмाрд▓ा рдПрдЙрдЯा рд╕्рд╡рддрди्рдд्рд░ рдирдпाँ рдоुрд▓ुрдХрдХो рдЙрджрдп рднрдпो । рдм्рд░िрдЯिрд╢рд▓े рддोрдХेрд▓ाрдК рдЬрд╕्рддै рддрд░ाрдИрдХा рд╢ाрд╕рди рдкрдиि рдиेрдкाрд▓рд▓ाрдИ рд╕ुрдо्рдкिрдПрдХो рдЫ । рдд्рдпрд╕ैрд▓े рддोрдХेрд▓ाрдК рд╕्рд╡рддрди्рдд्рд░ рд╣ुрдиे рдЖрд▓ोрдХрдоा рдордзेрд╢ीрд╣рд░ूрд▓े рдкрдиि рддрд░ाрдИрдХो рд╕्рд╡рддрди्рдд्рд░рд▓ाрдИ рд╣ेрд░्рдиे рд░ рд╕ोрдЪ्рдиे рдмाрдиीрдХो рд╡िрдХाрд╕ рдЧрд░्рдиुрдкрд░्рдЫ ।  рдЖрдЬ рд╕्рдХрдЯрд▓्рдпाрдг्рдбрд▓े рд╕рдоेрдд рдЧ्рд░ेрдЯ рдм्рд░िрдЯेрдирдЕрди्рддрд░्рдЧрдд рд░рд╣рдиे рдХि рдирд░рд╣рдиे рднрди्рдиे рд╡िрд╖рдпрдоा рдЬрдирдордд рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ рдЧрд░्рдиे рддрдпाрд░ी рдЧрд░िрд░рд╣ेрдХो рд╕рди्рджрд░्рднрдоा рдордзेрд╢ीрд╣рд░ूрд▓े рдкрдиि рд╡िрдЦрдг्рдб рд░ рд╡िрдЦрдг्рдбрдХाрд░ीрдХो рд╕рди्рдд्рд░ाрд╕ рдд्рдпाрдЧेрд░ рдоाрддृрднूрдоि рддрд░ाрдИ рд╕्рд╡рддрди्рдд्рд░рдХा рд╡िрд╡िрдз рдкाрдЯाрд╣рд░ू рдХेрд▓ाрдЙрдиु рдмрдвी рдмुрдж्рдзिрдоाрдиीрдкूрд░्рдг рд╣ुрди्рдЫ । рд╣िрдЬो рдШाрдо рди рдЕрд╕्рддाрдЙрдиे рдм्рд░िрдЯिрд╢ рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдпрдмाрдЯ рднाрд░рдд рд╕्рд╡рддрди्рдд्рд░ рд╣ुँрджा рд╡िрдЦрдг्рдб рд░ рд╡िрдЦрдг्рдбрдХाрд░ी рдирд╣ुрдиे, рдЪीрдирд▓े рдм्рд░िрдЯेрдирдмाрдЯ рд╣рдЩрдХрдЩ рдоुрдХ्рдд рдЧрд░्рджा рд╡िрдЦрдг्рдб рд░ рд╡िрдЦрдг्рдбрдХाрд░ी рди рд╣ुрдиे, рдпोрдЧी рдирд░рд╣рд░िрдиाрде, рдкूрд░्рд╡рдк्рд░рдзाрдирдорди्рдд्рд░ी рдкुрд╖्рдкрдХрдорд▓ рджाрд╣ाрд▓ рдЬрд╕्рддा рдЙрдЪ्рдЪ рд╕рдо्рдоाрдиिрдд рдиेрдкाрд▓ीрд╣рд░ूрд▓े рднाрд░рдд рдЕрдзीрдирд╕्рдд рдЯिрд╕्рдЯाрджेрдЦि рдоेрдЪीрд╕рдо्рдо рд░ рдорд╣ाрдХाрд▓ीрджेрдЦि рд╕рддрд▓рдЬрд╕рдо्рдордХो рднूрднाрдЧрд╣рд░ूрд╕рд╣िрддрдХो ‘рд╡ृрд╣рдд्рддрд░(рдЧ्рд░ेрдЯрд░) рдиेрдкाрд▓’рдХो рдоाрди्рдпрддा рд░ाрдЦ्рджा рд░ рдЖрд╡ाрдЬ рдЙрдаाрдЙрджा рд╡िрдЦрдг्рдб рд░ рд╡िрдЦрдг्рдбрдХाрд░ी рдирд╣ुрдиे, рдд рдордзेрд╢ीрд╣рд░ूрд▓े рдиेрдкाрд▓ рдЕрдзीрдирд╕्рдд рдоेрдЪीрджेрдЦि рдХाрд▓ीрд╕рдо्рдордХो рднूрднाрдЧрд╣рд░ूрд╕рд╣िрддрдХो ‘рд╕्рд╡рддрди्рдд्рд░ рддрд░ाрдИ’рдХो рдоाрди्рдпрддा рд░ाрдЦ्рджा рд░ рдЖрд╡ाрдЬ рдЙрдаाрдЙँрджा рд╡िрдЦрдг्рдб рд░ рд╡िрдЦрдг्рдбрдХाрд░ी рдХрд╕рд░ी рд╣ुрдиे ? рд╕्рд╡рддрди्рдд्рд░ рддрд░ाрдИрдХा рд▓ाрдЧि рдмрди्рджूрдХ рд╡ा рдмрдо рд╕рдоाрдЙрди рдЬрд░ूрд░ी рдЫैрди्, рди рдд рднूрдоिрдЧрдд рд╡ा рдиिрд░्рд╡ाрд╕िрдд рд╣ुрдиु рдиै рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рдЫ । рдордзेрд╢ीрд╣рд░ूрд▓ाрдИ рдкрдиि рдиेрдкाрд▓ी (рдкрд╣ाрдбी)рд╣рд░ू рд╕рд░рд╣ рд╕ंрд╡ैрдзाрдиिрдХ рд░ рдХाрдиूрдиी рдЕрдзिрдХाрд░рдХो рдЙрдкрдпोрдЧ рдЧрд░्рди рд╕рдХ्рдЫु рднрди्рдиे рдЖрдд्рдорд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рд░ рдЖँрдЯрдХो рд╡िрдХाрд╕ рдЧрд░्рди рдЦाँрдЪो рдЫ ।  рдпो рдмाрд▓рд╕ुрд▓рдн рдЫ । рдЗрддिрд╣ाрд╕рдХो рд░ाрдЬрдиीрддिрд▓े рд░ाрдЬрдиीрддिрдХो рдЗрддिрд╣ाрд╕рд▓ाрдИ рдд्рдпрд╣ा рдкुрд░рдпाрдИ рджिрдпो рдЬрд╣ाू рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдмोрдзрдХो рд░ाрдЬрдиीрддिрдоा рд╣рд╕्рддрдХ्рд╖ेрдк рдЕрднिрдзрд░्рдо рд╣ुрди рдкुрдЧ्рдпो, рдХिрдирдХि рд░ाрдЬрдиीрддिрд▓े рдЗрддिрд╣ाрд╕рд▓ाрдИ рдЪрд▓ाрдЙूрджै рд░рд╣्рдпो рдд्рдпрд╕ैрд▓े рдЕрдм рдЗрддिрд╣ाрд╕рд▓े рд░ाрдЬрдиीрддिрд▓ाрдИ рдЪрд▓ाрдЙрдиु рдкрд░्рдЫ । рдпрд╕рдХा рд▓ाрдЧि рддрде्рдпрдХा рдбिрд▓рдоा рдЙрднिрдпрд░ рдЗрддिрд╣ाрд╕рд▓े рдЧрд░ेрдХा рдк्рд░ाрдоाрдгिрдХ рдЖрдзाрд░рдоा рдЫрд▓рдлрд▓ рдЧрд░ी рд╕рдд्рдпрдХा рдкрдХ्рд╖рдоा рдЙрднिрдиे рд╕ाрд╣рд╕ рд╕рдмैрд▓े рдЧрд░्рдиु рдкрд░рдпो  । 

    реж рдордзेрд╢рдоा рдпрддिрдзेрд░ै рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рджрд▓ рд░ рд╕рд╢рд╕्рдд्рд░ рд╕рдоूрд╣рд╣рд░ू рдЦुрд▓्рдиुрд▓ाрдИ рдХрд╕рд░ी рд╣ेрд░्рдиुрд╣ुрди्рдЫ ? 
    рдЧोрдЗрдд рдЬी : рдордзेрд╢рдоा рдиेрдкाрд▓ी рд╢ाрд╕рдирдХो рдХाрд░рдг рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд░ рд╕ाँрд╕्рдХृрддिрдХ рд╕्рддрд░рдоा рдд рднрдЯрдХाрд╡ рдЫ рдиै, рд╕ाрдеै рд░ाрдЬрдиीрддिрдХрд╕्рддрд░рдоा рдкрдиि рдЖрд░ाрдЬрдХрддा рдк्рд░рдзाрди рднрдЯрдХाрд╡ рдмрдврджै рдиै рдЧрдПрдХो рдЫ ।  

    реж рдордзेрд╢ी рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рджрд▓ рд░ рд╕рд╢рд╕्рдд्рд░ рд╕рдоूрд╣рд╣рд░ूрдХो рдоुрдж्рджाрдоा рдХрдд्рддिрдХो рднिрди्рдирддा рдЫ ? 
    рдЧोрдЗрдд рдЬी : рдордзेрд╢ी рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рджрд▓рдХो рджृрд╖्рдЯिрдХोрдг ः рдордзेрд╢ी рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рджрд▓рд▓े рдордзेрд╢рд▓ाрдИ рдиेрдкाрд▓рдХै рдЕрднिрди्рди рдЕंрдЧ рдаाрди्рджрдЫрди् । рддрд░ाрдИ–рдордзेрд╢рд▓ाрдИ рдиेрдкाрд▓рдХो рдЖрди्рддрд░िрдХ рдЙрдкрдиिрд╡ेрд╢рдХो рд░ूрдкрдоा рджेрдЦ्рдЫрди् । рдЙрдиीрд╣рд░ू рдордзेрд╢рд▓ाрдИ рдиेрдкाрд▓рдХो рдПрдЙрдЯा рдк्рд░ाрди्рдд рдмрдиाрдЙрди рдЪाрд╣рди्рдЫрди् । рдорд╕्рд░्рдпा, рднैрдпा, рдзोрддि, рднाрд░рддीрдп рд╡ा рдЗрдг्рдбिрдпрди, рдиेрдкाрд▓ी рд╣ोрдЗрди рдордзिрд╕े рд╡ा рдорджिрд╕े рдЬрд╕्рддा рд╢рдм्рджрд╣рд░ू рдк्рд░рдпोрдЧ рдЧрд░ेрд░ рдЕрдкрдоाрдиिрдд, рдЕрдкрд╣ेрд▓िрдд рдЧрд░ेрдкрдиि рджोрд╕्рд░ो рджрд░्рдЬाрдХो рднрдПрдкрдиि рдЖрдлूрд▓ाрдИ рдиेрдкाрд▓ी рднрди्рди рд░ूрдЪाрдЙँрдЫ । рд╕ेрдиाрд▓рдЧाрдпрдд рд░ाрдЬ्рдпрдХो рд╕рдмै рдЕंрдЧрдоा рдордзेрд╢ीрдХो рд╕рд╣рднाрдЧिрддा рд╡ा рднाрдЧीрджाрд░ीрдХो рдпाрдЪрдиा рдЧрд░्рджै рд░рд╣рди्рдЫрди् । рдордзेрд╢ी рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рджрд▓ рдЖрдЧाрдоी рдиिрд░्рд╡ाрдЪрдирдХा рд▓ाрдЧि рдоाрдд्рд░ рд╕ोрдЪ्рджрдЫ । рдпिрдирдХा рдиेрддाрд╣рд░ूрдХो рдЬीрдЙрдоा рдордирдХो рдаाрдЙँ рдорддрдкрдд्рд░ рд░ рджिрдоाрдЧрдоा рдЬुрдЧाрдбрдХो рдЕрддिрд░िрдХ्рдд рдХेрд╣ि рдкрдиि рд╣ुँрджैрди ।  рдордзेрд╢ी рд╕рд╢рд╕्рдд्рд░ рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рджрд▓рдХो рджृрд╖्рдЯिрдХोрдг ः рдордзेрд╢ рд░ рдордзेрд╢ीрдХो рд╡рд░्рддрдоाрдирдХो рд╕рдд्рдп–рддрде्рдпрд▓ाрдИ рдмुрдЭ्рди рд░ рднрд╡िрд╖्рдпрдХो рдпाрдд्рд░ा рд╕рдлрд▓ рдкाрд░्рдиे рдмाрдЯो рд╕ुрдиिрд╢्рдЪिрдд рдЧрд░्рди рд╕рдмрднрди्рджा рдкрд╣िрд▓े рд╣ाрдоीрд▓े рдЗрддिрд╣ाрд╕рд▓ाрдИ рд░ाрдо्рд░рд░ी рдХेрд▓ाрдЙрдиै рдкрд░्рдЫ । рднрдиिрди्рдЫ,–рдЗрддिрд╣ाрд╕рдХो рдЬрдЧрдоाрдеि рдиै рд╡рд░्рддрдоाрдирдХो рдиिрд░्рдоाрдг рд╣ुрди्рдЫ । рдЗрддिрд╣ाрд╕рдХो рд╕рдо्рдмрди्рдз рдЕрддीрддрд╕ँрдЧ рдоाрдд्рд░ рдирднрдИ рд╡рд░्рддрдоाрди рд░ рднрд╡िрд╖्рдпрд╕ँрдЧ рдкрдиि рд░рд╣ेрдХो рд╣ुрди्рдЫ । рдЕрддीрддрдХो рдЧрд░्рднрдмाрдЯ рднрд╡िрд╖्рдпрдХा рд▓ाрдЧि рджृрд╖्рдЯि рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ुрди्рдЫ । рдЕрддीрддрд▓ाрдИ рдЬाрдирдиु, рд╡рдд्рд░्рддрдоाрдирд▓ाрдИ рдкрд╣िрдЪाрди рдЧрд░्рдиु рд░ рднрд╡िрд╖्рдпрдХो рдкрд░िрдХрд▓्рдкрдиा рдиै рдЗрддिрд╣ाрд╕ рд╣ो । рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдирдЬाрди्рдиेрд▓े рдЖрдкूmрд▓ाрд░्рдИ рдкрдиि рдЪिрди्рджैрдирди् рдЕрд░्рдеाрдд рдЗрддिрд╣ाрд╕рд▓े рдкрд╣िрдЪाрди рджिрди्рдЫ ।  рдиेрдкाрд▓рдХो рдЗрддिрд╣ाрд╕рдХो рд╕िंрд╣ाрд╡рд▓ोрдХ рд╣ाрдоीрд▓ाрдИ рдмрддाрдЙँрдЫ рдХि рддрд░ाрдИ–рдордзेрд╢ рдм्рд░िрдЯिрд╢ рд╕्рд╡ाрд░्рдердХा рдХाрд░рдг рдиेрдкाрд▓рд▓ाрдИ рд╣рд╕्рддाрди्рддрд░िрдд рднू–рднाрдЧ рд╣ो । рдЕрддः ‘рддрд░ाрдИ–рдордзेрд╢’ рдиेрдкाрд▓рдХो рдЕрднिрди्рди рдЕंрдЧ рд╣ोрдЗрди्, рдеिрдПрди् ।  рд╕рди् резрепрелреж, рдЬुрд▓ाрдИ рейрез рдХा рджिрди рднाрд░рдд–рдиेрдкाрд▓ рддрдеा резрепрелреж,рдЕрдХ्рдЯुрдмрд░ рейреж рдХा рджिрди рдм्рд░िрдЯेрди–рдиेрдкाрд▓ рдмीрдЪ рднрдПрдХो рджुрд╡ै рд╕рди्рдзिрдХो рдзाрд░ा рдЖрдардХो рдЖрдзाрд░рдоा рддрд░ाрдИ–рдордзेрд╢рдоाрдеि рдиेрдкाрд▓рдХो рдЕрдзीрдирддा рдкूрд░्рдгрддः рдЕрдирдзिрдХृрдд рд╣ो । рддрд░ाрдИ–рдордзेрд╢рдХो рд╡рд╕्рддुрд╕्рдеिрддि рд╕्рд╡рддрди्рдд्рд░ рддрд░ाрдИ–рдордзेрд╢ рд╣ो । рдЕрддः рддрд░ाрдИ–рдордзेрд╢ рдиेрдкाрд▓рдХो рдФрдкрдиिрд╡ेрд╢ी рд╢ाрд╕рдирдХो рд╢िрдХाрд░ рднрдПрдХो рдЕрд╡рд╕्рдеा рджेрдЦिрди्рдЫ । рддрд░ाрдИ–рдордзेрд╢рдХा рдоूрд▓ рдиिрд╡ाрд╕ी (рдордзेрд╢ी)рд╣рд░ू рднाрд░рддीрдпрдоूрд▓рдХा рд╣ोрдЗрдирди् рд░ рдиेрдкाрд▓ी рдиाрдЧрд░िрдХ рдкрдиि рд╣ोрдЗрдирди् । рдордзेрд╢ी рд╕рд╢рд╕्рдд्рд░ рд░ाрдЬрдиीрддि рджрд▓ рднाрд╡िрдкुрд╕्рддाрдХो рд▓ाрдЧि рдоाрдд्рд░ рд╕ोрдЪ्рджрдЫ, рдиिрд░्рд╡ाрдЪрдирдХा рд▓ाрдЧि рд╣ोрдЗрди । рдпрд╕рд░ी рдордзेрд╢ी рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рджрд▓ рд░ рдордзेрд╢ी рд╕рд╢рд╕्рдд्рд░ рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рджрд▓рдХो рдоुрдж्рджाрдоा рдаूрд▓ो рдЕрд░्рдеाрдд рд╕рдоुрдж्рд░рдХो рджुрдИ рдХिрдиाрд░ाрдХो рднिрди्рдирддा рдЫ । 

    реж рдордзेрд╢рдХेрди्рдж्рд░िрдд рджрд▓ рд░ рд╕рд╢рд╕्рдд्рд░ рд╕рдоूрд╣рдмीрдЪ рд╕рд╣рдХाрд░्рдп рд╡ा рдХाрд░्рдпрдЧрдд рдПрдХрддा рд╣ुрдиे рд╕рдо्рднाрд╡рдиा рдЫ рдХि рдЫैрди ?
    рдЧोрдЗрдд рдЬी :  рд╕ाрдоाрдЬिрдХ, рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХрд▓рдЧाрдпрдд рдзेрд░ै рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдоा рдордзेрд╢ рдХेрди्рдж्рд░िрдд рджрд▓ рд░ рдордзेрд╢рдХा рд╕рд╢рд╕्рдд्рд░ рд╕рдоूрд╣рдмीрдЪ рд╕рд╣рдХाрд░्рдп рд╡ा рдХाрд░्рдпрдЧрдд рдПрдХрддा рд╣ुрдиे рдаूрд▓ो рд╕рдо्рднाрд╡рдиा рдЫ । рддрд░, рдордзेрд╢ рдХेрди्рдж्рд░िрдд рджрд▓рд╣рд░ूрдХो рдЪрд░рдо рд╕рдд्рддाрд▓िрдк्рд╕ाрдХा рдХाрд░рдг рдЧैрд░рдордзेрд╢(рдиेрдкाрд▓)рдХेрди्рдж्рд░िрдд рджрд▓рд╣рд░ू рд╕ँрдЧ–рд╕ँрдЧै рд╕рд╢рд╕्рдд्рд░ рд╕рдоूрд╣рдоाрдеि рдЕрди्рдпाрдп, рдЕрдд्рдпाрдЪाрд░ рд░ рднेрджрднाрд╡ рдЧрд░्рджै рдЖрдПрдХा рдЫрди् । рдордзेрд╢ рдХेрди्рдж्рд░िрдд рджрд▓ рд╕рдо्рдоिрд▓िрдд рдиेрдкाрд▓ рд╕рд░рдХाрд░рд▓े рд╕рд╢рд╕्рдд्рд░ рд╕рдоूрд╣рдХो рдиाрдордоा рдордзेрд╢рдХा рд╣рдЬाрд░ौं рдпुрд╡ाрд▓ाрдИ рдЭुрдаा рдоुрдж्рджाрдоा рдлрд╕ाрдПрдХो рдЫ । рдордзेрд╢ी рдпुрд╡ाрд╣рд░ूрдж्рд╡ाрд░ा рдХाрд░ाрдЧाрд░рд╣рд░ू рднрд░िрдПрдХा рдЫрди्, рд╕ाрдеै рджिрди рджिрдиै рдмрди्рдж рдЧрд░्рдиे рдХ्рд░рдо рдЬाрд░ी рдиै рдЫ । рдордзेрд╢ рдХेрди्рдж्рд░िрдд рджрд▓рд╣рд░ूрд▓े рдЖрдл्рдиो реиреи рдмुँрджे рд░ рео рдмुँрджे рд╕рдо्рдЭौрддा рдХाрд░्рдпाрди्рд╡рдпрди рдЧрд░ाрдЙрди рдирд╕рдХे рдкрдиि рд╕рд╢рд╕्рдд्рд░ рд╕рдоूрд╣рд╕ँрдЧ рд╡ाрд░्рддा рдЧрд░्рдиे рдиेрдкाрд▓ рд╕рд░рдХाрд░рдХो рд╣рд░ेрдХ рдЯोрд▓ीрдХो рд╕рджрд╕्рдп рдмрдиे । рдиेрдкाрд▓ рд╕рд░рдХाрд░рдХो рд╣рд░ेрдХ рд╡ाрд░्рддा рдЯोрд▓ीрд▓े рдордзेрд╢ी рд╕рд╢рд╕्рдд्рд░ рд╕рдоूрд╣рд▓ाрдИ рд╡ाрд░्рддाрдХा рд▓ाрдЧि рдЖрдорди्рдд्рд░рдг рдЧрд░ी рд╡ाрд░्рддा рдЧрд░ेрдХो рд╣ो । рд╡ाрд░्рддाрдкрдЫि рди рдд рдоुрдж्рджा рдлिрд░्рддा, рди рдмрди्рджीрд▓ाрдИ рдиै рд░िрд╣ा рдЧрд░े । рддрд░, рд╡िрдЧрддрдоा рдиेрдкाрд▓ рд╕рд░рдХाрд░рдХो рд╡ाрд░्рддा рдЯोрд▓ीрд▓े  рдиेрдХрдкा(рдоाрдУрд╡ाрджी)рд╕ँрдЧ рддीрди рдкрдЯрдХ рд╡ाрд░्рддा рдЧ¥рдпो । рд░, рддिрдиै рдкрдЯрдХ рдоुрдж्рджा рдлिрддा рд▓िрдпो рд░ рдмрди्рджी рд░िрд╣ा рдЧрд░рдпो । рдиेрдкाрд▓ рд╕рд░рдХाрд░рд▓े рдордзेрд╢рдХा рд╕рд╢рд╕्рдд्рд░ рд╕рдоूрд╣рд╕ँрдЧ рдЧрд░ेрдХो рднेрджрднाрд╡рдХो рдиैрддिрдХ рдЬिрдо्рдоेрд╡ाрд░ рдордзेрд╢ рдХेрди्рдж्рд░िрдд рджрд▓рд╣рд░ू рдкрдиि рд╣ुрди् । рд╕рд╢рд╕्рдд्рд░ рд╡िрдж्рд░ोрд╣ीрд╣рд░ूрд▓ाрдИ рдиिрдпрди्рдд्рд░рдг рдЧрд░्рдиे рдиाрдордоा рдордзेрд╢рдоा рд╡िрд╢ेрд╖ рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдпोрдЬрдиा рд▓्рдпाрдЗрдпो । рдпрд╕рдХो рдЖрдбрдоा рднрд╡िрд╖्рдпрдХा рд╣ोрдирд╣ाрд░ рд╕рдпौं рдордзेрд╢ी рд╕рдкूрддрдХो рдХाрдпрд░рддाрдкूрд░्рдг рдЧैрд░рди्рдпाрдпिрдХ рд╣рдд्рдпाрдХो рд╢्рд░ृрдЩ्рдЧрдЦрд▓ा рдЪрд▓ाрдП । рдЧैрд░рдХाрдиुрдиी рдмрди्рджी рд░ рдЧैрд░рди्рдпाрдпिрдХ рд╣рдд्рдпाрд╣рд░ूрдХो рд╕ंрдпुрдХ्рдд рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рд╕ंрдШрд▓े рдк्рд░рддिрд╡ेрджрди рдиै рд╕ाрд░्рд╡рдЬрдиिрдХ рдЧрд░िрдПрдХो рдЫ । рд╕ंрдпुрдХ्рдд рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рд╕ंрдШीрдп рдоाрдирд╡ рдЕрдзिрдХाрд░ рдкрд░िрд╖рдж्рдХो рд╡िрд╢्рд╡рд╡्рдпाрдкी рдЖрд╡рдзिрдХ рд╕рдоीрдХ्рд╖ा (рдпूрдкीрдЖрд░) рдоा рдиेрдкाрд▓рдХो рдк्рд░рддिрдиिрдзिрдд्рд╡ рдЧрд░्рди рдЬрдиेрднा рдкुрдЧेрдХी рдЙрдкрдк्рд░рдзाрди рддрдеा рдкрд░рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдорди्рдд्рд░ी рд╕ुрдЬाрддा рдХोрдЗрд░ाрд▓ाрд▓ाрдИ рддрд░ाрдИрдоा рдЧैрд░рди्рдпाрдпिрдХ рд╣рдд्рдпा рдХिрди рднрдпो ? рджोрд╖ीрдоाрдеि рдХाрд░рд╡ाрд╣ी рдХिрди рднрдПрди ? рдк्рд░рд╢्рдирдХो рд╕ाрдордиा рдЧрд░्рдиुрдк¥рдпो । рддрд░ाрдИрдоा рдиेрдкाрд▓ी рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдмрд▓рдж्рд╡ाрд░ा рд╢्рд░ृंрдЦрд▓ाрдмрдж्рдз рдЧैрд░рди्рдпाрдпीрдХ рд╣рдд्рдпा рднрдЗрд░рд╣ेрдХो рдЬ्рдЮाрдкрди–рдкрдд्рд░ рдоाрдирд╡ рдЕрдзिрдХाрд░рдХрд░्рдоीрд╣рд░ूрд▓े рдиेрдкाрд▓ рд╕рд░рдХाрд░рд▓ाрдИ рдмुрднाрдПрдХो рдЫ । рдиेрдкाрд▓ी рд╕рдд्рддाрдХो рджाрд╕ाрдиुрджाрд╕ рднрдПрд░ рдкрд╣िрд▓ो рд╕ंрд╡िрдзाрди рд╕рднाрдХाрд▓рдоा рдордзेрд╢ीрдХो рднाрдЧ्рдп рд░ рднрд╡िрд╖्рдпрдХो рд╢िрдХाрд░ рдЦेрд▓ेрд░ рдХुрдиाрдо рд░ рдХाрд▓ाрджाрдо рдХрдоाрдПрдХा рд╢िрдХाрд░ीрд╣рд░ू рдмीрдЪ рд╕рд╣рдЬ рдПрдХीрдХрд░рдг рд╡ा рд╕рд╣рдХाрд░्рдп, рдХाрд░्рдпрдЧрдд рдПрдХрддा рд╕рдо्рднрд╡ рдЫैрди рднрди्рдиे рд╕рд╢рд╕्рдд्рд░ рд╕ंрдЧрдардирд╣рд░ूрд╕ँрдЧ рдХे рдХो рд╕рдо्рднाрд╡рдиा । рдпрд╕्рддो рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдоा рдордзेрд╢ी рджрд▓рд╣рд░ूрдмाрдЯ рдордзेрд╢рд▓ाрдИ рдЬोрдЧाрдЙрдиु рдкрд░्рдЫ, рдордзेрд╢ी рдЖрдлै рдиेрдкाрд▓ी(рдкрд╣ाрдбी) рд╕ँрдЧ рд▓рдб्рди рд╕рдХ्рдЫ । рдиेрдкाрд▓ рд╕рд░рдХाрд░рдХो рджрдорди рд░ рдиेрдХрдкा(рдоाрдУрд╡ाрджी) рдХो рджंрднрд╡िрд░ूрдж्рдз реирежремрей рдХो рдоाрдШ рдорд╣िрдиाрдХो рдХрда्рдпाрдЩ्рдЧ्рд░िрджो рдЬाрдбोрдоा рдиांрдЧो рдЦुрдЯ्рдЯा, рдзोрддी, рдЧंрдЬी рд░ рдХुрдордоा рдПрдХрд╕рд░ो рд▓ुрдЧा рднिрд░ेрд░ рдордзेрд╢ीрд╣рд░ूрд▓े рдЖрдл्рдиो рдЫाрддिрдоा ‘рдордзेрд╢ рд╕рд░рдХाрд░’ рд▓ेрдЦेрд░ ‘рдЬрдп рдордзेрд╢’ рдХा рдиाрд░ा рдШрди्рдХाрдЙँрджै рд▓ाрдаी, рдлрда्рдаा, рднाрд▓ा рдлрд░рд╕ा, рдЧ्рд░ाрд╕ा, рддрд░рд╡ाрд░ рдЖрджि рдкрд░рдо्рдкрд░ाрдЧрдд рдШрд░ेрд▓ु рд╣рддिрдпाрд░рд╣рд░ू рд▓िрдПрд░ рдЖрди्рджोрд▓िрдд рднрдП । рдЖрд╣्рд╡ाрди рдПрд╡ं рдиेрддृрдд्рд╡ рдЧрд░्рдиे рдлोрд░рдо рдиेрдкाрд▓рд▓े рдЖрди्рджोрд▓рди рдЕрд╣िंрд╕рдХ рд░рд╣ेрди рднрдиे рд╕्рд╡ाрдоीрдд्рд╡ рдкрд░िрдд्рдпाрдЧ рдЧрд░े । рдордзेрд╢ीрд╣рд░ूрд▓े рдордзेрд╢ीрд╣рд░ूрдХो рдоुрдХ्рддिрдХा рд▓ाрдЧि рдордзेрд╢ीрд╣рд░ूрдХै рдЕрдЧुрд╡ाрдЗрдоा рд╡िрдж्рд░ोрд╣ рдЬाрд░ी рд░ाрдЦे, рдордзेрд╢ीрд╣рд░ूрд▓ाрдИ рдиेрддृрдд्рд╡ рд░ рджрд▓рдХो рдЕрднाрд╡рд▓े рдлрд░рдХ рдкाрд░ेрди । рдкрдЪाрд╕рднрди्рджा рдмрдвी рд╡ीрд░рдордзेрд╢ी рд╕рдкुрддрд╣рд░ू рдЬीрд╡рдирдХो рдЖрд╣ुрддि рджिрдПрд░, рд╕рдпौं рдЬрдиा рдШाрдЗрддे рднрдПрд░ рдкрдиि рдордзेрд╢рдоा рдардбिрдПрдХा рдиेрдкाрд▓ी рд╢рд╣ीрджрд╣рд░ू, рд░ाрдЬाрд╣рд░ू, рдиेрддाрд╣рд░ू, рдХрд╡िрд╣рд░ूрдХा рд╢ाрд▓िрдХрд╣рд░ू рдвाрд▓े । рдордзेрд╢рдХा рдХाрд░्рдпाрд▓рдпрд╣рд░ूрдХो рдиाрдордкрдЯрдоा ‘рдиेрдкाрд▓ рд╕рд░рдХाрд░’ рд▓ेрдЦेрдХो рдаाрдЙँрдоा рдиेрдкाрд▓ рдкोрддेрд░ ‘рдордзेрд╢ рд╕рд░рдХाрд░’ рд▓ेрдЦेрд░ рд╕्рд╡рддрди्рдд्рд░ рдордзेрд╢рдХा рд▓ाрдЧि рд╕рд╢рд╕्рдд्рд░ рд╕ंрдШрд░्рд╖рдХो рд╕рди्рджेрд╢ рджिрдПрдХो рдЙрджाрд╣рд░рдг рд╕рдмैрдХो рд╕ाрдоू рдЫँрджैрдЫ ।  


    реж рдЕрди्рдд्рдпрдоा, рдордзेрд╢ рдЖрди्рджोрд▓рдирдкрдЫि рдордзेрд╢рд▓े рдХे–рдХे рдкाрдпो ? рдХिрди рдкाрдПрди ? 
    рдЧोрдЗрдд рдЬी : рдордзेрд╢ рдорд╣ाрд╡िрдж्рд░ोрд╣рдХो рдпрддि рд╡्рдпाрдкрдХ рд░ рдЧрд╣िрд░ो рдк्рд░рднाрд╡ рдкрд░िрдпो рдХि рдЧैрд░рдордзेрд╢(рдиेрдкाрд▓)рдХेрди्рдж्рд░िрдд рджрд▓рд╣рд░ू рдиेрдкाрд▓ी рдХांрдЧ्рд░ेрд╕, рдиेрдХрдкा(рдПрдоाрд▓े), рд░ाрдк्рд░рдкा рдЖрджिрд▓ाрдИ рдЫाрдбेрд░ рдордзेрд╢ी рдкрд╣िрдЪाрдирдХा рдкрдХ्рд╖рдоा рдЙрднिрди рддрд░ाрдИ–рдордзेрд╢ рд▓ोрдХрддाрди्рдд्рд░िрдХ рдкाрд░्рдЯीрдХा рд╕्рдеाрдкрдиा рднрдпो । рддрдорд▓ोрдкा, рдиेрд╕рдкा рд░ рдлोрд░рдо рдиेрдкाрд▓рд╕рд╣िрддрдХो рд╕ंрдпुрдХ्рдд рд▓ोрдХрддाрди्рдд्рд░िрдХ рдордзेрд╢ी рдоोрд░्рдЪाрд▓े рдЖрди्рджोрд▓рдирдХै рджौрд░ाрди рдиेрдкाрд▓ рд╕рд░рдХाрд░рд╕ँрдЧ рео рдмुँрджे рд╕рдо्рдЭौрддा рдЧ¥рдпो । рдпрд╕рдХो рдкрд░िрдгाрдо рд╕्рд╡рд░ूрдк рдордзेрд╢рдоा рдердкिрдПрдХो рдиिрд░्рд╡ाрдЪрди рдХ्рд╖ेрдд्рд░рд▓े рдордзेрд╢рдХो рдк्рд░рддिрдиिрдзिрдд्рд╡ рд╕ंрд╡िрдзाрдирд╕рднाрдоा рдмрдвाрдП । рд╕ंрд╡िрдзाрдирд╕рднाрдоा рдкрд╣िрд▓ो, рджोрд╕्рд░ो рд░ рддेрд╕्рд░ो рджрд▓ рдПрдиेрдХрдкा(рдоाрдУрд╡ाрджी), рдиेрдкाрд▓ी рдХांрдЧ्рд░ेрд╕ рд░ рдиेрдХрдкा(рдПрдоाрд▓े)рд▓े рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдкрджрдХो рдЙрдо्рдоेрджрд╡ाрд░ рдордзेрд╢ीрд▓ाрдИ рдмрдиाрдП । рдиेрдкाрд▓рдоा рдк्рд░рдердо рдиाрдЧрд░िрдХрдХा рд╕рдо्рдоाрди рдк्рд░рдердо рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рд░ рджोрд╕्рд░ो рдиाрдЧрд░िрдХрдХा рд╕рдо्рдоाрди рдк्рд░рдердо рдЙрдкрд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдордзेрд╢ीрд▓ाрдИ рдк्рд░ाрдк्рдд рднрдпो । рдордзेрд╢ीрд▓े рдЙрдкрдк्рд░рдзाрдирдорди्рдд्рд░ी рд▓рдЧाрдпрдд рдкाрд▓ो рдкाрд▓ो рдЧрд░ी рд╕рдмै рдорди्рдд्рд░ाрд▓рдпрдХा рдЬिрдо्рдоा рдкाрдП । рдиेрдкाрд▓ीрднрди्рджा рдмрдвी рд╕ंрдЦ्рдпाрдоा рекрем рдЬрдиाрдоा реирен рдЬрдиा рдордзेрд╢ी рдорди्рдд्рд░ी рднрдП । рдЗрддिрд╣ाрд╕рдоा рдкрд╣िрд▓ो рдкрд▓्рдЯ рдХाрдардоाрдбौंрдХो рдЦुрд▓ाрдоंрдЪрдоा рдордзेрд╢ीрд╣рд░ूрд▓े рд╕рднा рдЧрд░्рди рдкाрдП । рдХिрди рдкाрдПрдирдХा рдХाрд░рдгрд╣рд░ूрдоा рдоुрдЦ्рдп рдХाрд░рдг рдпो рд╣ो рдХि рдПрдЙрдЯै рдЙрдж्рджेрд╢्рдп ‘рдордзेрд╢ рдк्рд░рджेрд╢’рдХो рд▓ाрдЧि рдордзेрд╢ीрд╣рд░ू рдХुрдиै рдПрдХрдХो рдиेрддृрдд्рд╡рдоा рд╕ंрдЧрдаिрдд рд╣ुрди рдирд╕рдХ्рдиु рд╣ो । рдордзेрд╢ рдХेрди्рдж्рд░िрдд рджрд▓рд╣рд░ूрдХो рд╕рдд्рддा рд░ рд╕рдо्рдкрддिрдХो рд╕्рд╡ाрд░्рде рднाрд╡рдиा рдпрддि рдк्рд░рд╡рд▓ рднрдЗрд╕рдХेрдХो рдЫ рдХि рдпिрдиीрд╣рд░ू рд╡्рдпрдХ्рддिрдЧрдд рд╣िрддрд╣рд░ूрдХा рд▓ाрдЧि рдордзेрд╢ рд░ рдордзेрд╢ीрдХो рд╣िрддрд╣рд░ूрд▓ाрдИ рдмрд▓िрджाрди рдЧрд░िрджिрди्рдЫрди् ।

    (Source: Madheshvani)
    Articles by Jai Krishna Goit : History of Terai in Nepal

    Tuesday, February 18, 2014

    рдордзेрд╢рдХा рджрд╢ рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдоुрдж्рджाрд╣рд░ु



    рдордзेрд╢рдХा 10 рдк्рд░рдоुрдЦ рдоुрдж्рджाрд╣рд░ु


    рдкрд╣िрд▓ो рдоुрдж्рджा : (рдкрд╣рдЪाрди)

    рдордзेрд╢ी рд╕рдоुрджाрдп рд▓рдЧाрдпрдд рдЖрджिрд╡ाрд╕ी/рдЬрдирдЬाрддी, рджрд▓िрдд, рд╢ोрд╖िрдд рдкिрдбिрдд рд╕рдоुрджाрдпрдХो рд░ाрд╖्рдЯ्рд░िрдп рдкрд╣рдЪाрдирдХो рд╕ाрдеै рд╕рдмै рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдоा рд╕рдоाрд╡ेрд╢ी рд░ рд╕рд╣рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рд▓ाрдИ рд╕्рдеाрдкिрдд рдЧрд░ाрдЙрдиे рд░рд╣ेрдХो рдЫ । рд▓рдЧрднрдЧ реирекреж рд╡рд░्рд╖ рджेрдЦिрдХा рдЦрд╕ рд╕ाрдорди्рддी рд╢ाрд╕рдХрд╣рд░ुрд▓े рдордзेрд╢ी рдкрд╣рдЪाрдирд▓ाрдИ рдХрд╣िрд▓्рдпै рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдЧрд░ेрдирди् рд░ рдЧрд░्рди рдЪाрд╣िрд░рд╣ेрдХो рдЫैрди । рдордзेрд╢ी рд╕рдоुрджाрдп рдиेрдкाрд▓рдХो рдзрд░рддीрдкुрдд्рд░ рд░ рдЖрджिрд╡ाрд╕ी рд╣ुрди् рднрди्рдиे рдПрддिрд╣ाрд╕िрдХ рдпрдеाрд░्рдерд▓ाрдИ рд╢ाрд╕рдХ рд╡рд░्рдЧрд▓े рдХрд╣िрд▓े рд╕्рдеाрдкिрдд рд╣ुрди् рджिрдПрди । рд╢ाрд╕рдХрд╣рд░ुрд▓े рдЬрд╣िрд▓े рдкрдиि рдордзेрд╢ीрд╣рд░ुрд▓ाрдИ рднाрд░рддीрдп рд░ рдЖрдк्рд░рд╡ाрд╕ी рдХो рд░ुрдкрдоा рдкрд░िрдЪрдп рджिрди рдЦोрдЬ्рдпो । рджौрд░ा-рд╕ुрд░ुрд╡ाрд▓ рд▓рдЧाрдЙрдиे, рдиेрдкाрд▓ी рднाрд╖ा рдмोрд▓्рдиे рдПрдХ рд╡िрд╢ेрд╖ рдЬाрдд рд░ рд╕ंрд╕्рдХृрддिрдХा рдкрд╣ाрдбी рдоुрд▓рдХा рд╕рдоुрджाрдпрд▓ाрдИ рдоाрдд्рд░ рдиेрдкाрд▓ीрдХो рд░ुрдкрдоा рдкрд░िрдЪिрдд рдЧрд░्рди рдЦोрдЬ्рдпो рдЬो рд╕рд░ाрд╕рд░ рдЧрд▓рдд рд╣ो ।рдордзेрд╢ीрд╣рд░ुрдХो рдкрд╣िрдЪाрдирд▓ाрдИ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░िрдп рдкрд╣рдЪाрдирдХो рд░ुрдкрдоा рд╕्рдеाрдкिрдд рдЧрд░्рдиु рдкрд░्рдЫ рд░ рд╕ाрде-рд╕ाрдеै рдордзेрд╢ी рд▓рдЧाрдпрдд рдЖрджिрд╡ाрд╕ी/рдЬрдирдЬाрддी, рджрд▓िрдд, рд╢ोрд╖िрдд рдкिрдбिрддрдХो рд╕्рд╡ाрдоिрдд्рд╡ рд╕्рдеाрдкिрдд рд╣ुрдиुрдкрд░्рдЫ ।

    рджोрд╕्рд░ो рдоुрдж्рджा : (рд╕рдоाрди рдЕрд╡рд╕рд░)

    рдиेрдкाрд▓рдоा реирекреж рд╡рд░्рд╖рджेрдЦि рдЕрдн्рдпाрд╕рдоा рд░рд╣ेрдХो рдПрдХрдЬाрддीрдп/рдПрдХрд╕ंрд╕्рдХृрддिрдХो рд░ाрдЬ्рдп рд╕ंрд░рдЪрдиाрдоा рдЖрдоुрд▓ рдкрд░िрд╡рд░्рддрди рдЧрд░ि рд░ाрдЬ्рдпрд▓ाрдИ рд╕рдоाрдиुрдкाрддिрдХ рдк्рд░рддिрдиिрдзिрдд्рд╡, рд╕рд╣рднाрдЧिрддा рд░ рд╕ाрдЭेрджाрд░ीрдХो рд╕िрдзाрди्рддрдХो рдЖрдзाрд░рдоा рд╕рдоाрд╡ेрд╢ी рдмрдиाрдЙрдиु рдкрд░्рдиे рд╣ो । рд░ाрдЬ्рдпрдХा рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдиीрддि рдиिрд░्рдоाрдг рд░ рд╢рдХ्рддि рдЕрдн्рдпाрд╕ рдЧрд░्рдиे рдаाрдЙँрд╣рд░ुрдоा  рдордзेрд╢ी рд╕рдоुрджाрдп рд▓рдЧाрдпрдд рдЖрджिрд╡ाрд╕ी/рдЬрдирдЬाрддी, рджрд▓िрдд, рд╢ोрд╖िрдд рдкिрдбिрдд рд╕рдоुрджाрдпрдХो рдк्рд░рддिрдиिрдзिрдд्рд╡рд▓ाрдИ рдХि рдд् рд╢ुрди्рдпрдоा рд░ाрдЦिрдПрдХो рдЫ рдХि рдд् рди्рдпूрди рдЧрд░िрдПрдХो рдЫ рд╡ा рдХेрд╣ि рдк्рд░ाрд╡िрдзिрдХ рд░ рдЧैрд░рдк्рд░рд╢ाрд╕рдиिрдХ рдаाрдЙँрд╣рд░ुрдоा рд╕िрдоिрдд рдЧрд░िрдПрдХो рдЫ । рдпो рд╕्рдеिрддिрдоा рдЖрдЬрдХो рджिрдирд╕рдо्рдо рдХुрдиै рдкрд░िрд╡рд░्рддрди рджेрдЦिрдПрдХो рдЫैрди । рддрд╕рд░्рде рд░ाрдЬ्рдпрд▓ाрдИ рдЬрдирд╕ंрдЦ्рдпाрдХो рдЖрдзाрд░рдоा рд╕рдоाрдиुрдкाрддिрдХ рд╕рдоाрд╡ेрд╢ीрдХрд░рдг рд╣ुрдиेрдЧрд░ी рдк्рд░ाрджेрд╢िрдХ рд╕्рд╡ाрдпрддрддा рд╕рд╣िрддрдХो рд╕ंрдШीрдп рдк्рд░рдгाрд▓ीрдоा рд░ुрдкाрди्рддрд░िрдд рдЧрд░्рдиु рд░рд╣ेрдХो рдЫ । рд╕ेрдиाрд▓ाрдИ рд▓ोрдХрддाрди्рдд्рд░िрдХрд░рдг рд░ рд╕рдоाрд╡ेрд╢ीрдХрд░рдг рдЧрд░ि рд░ाрд╖्рдЯ्рд░िрдп рд╕ेрдиाрдХो рд╕्рд╡рд░ुрдк рдк्рд░рджाрди рдЧрд░्рдиु рдкрд░्рджрдЫ ।

    рддेрд╕्рд░ो рдоुрдж्рджा : (рдЖрдд्рдордиिрд░्рдгрдп рдХो рдЕрдзिрдХाрд░ рд╕рд╣िрдд рдордзेрд╢ рдк्рд░рджेрд╢рдХो рд╕्рдеाрдкрдиा)

    рдордзेрд╢ी рд╕рдоुрджाрдп рд▓рдЧाрдпрдд рдЖрджिрд╡ाрд╕ी/рдЬрдирдЬाрддी, рджрд▓िрдд, рд╢ोрд╖िрдд рдкिрдбिрдд рд╕рдоुрджाрдпрд▓ाрдИ рдПрдЙрдЯा рдпрд╕्рддो рд╕ंрдШीрдп рдк्рд░рдгाрд▓ी рдЪाрд╣िрди्рдЫ рдЬрд╣ाँ рдкृрдердХ рд╣ुрдиे рдЕрдзिрдХाрд░ рд╡ाрд╣ेрдХ рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдЕрдзिрдХाрд░рд╣рд░ु рдк्рд░рджेрд╢рд╣рд░ुрдоा рд╕ुрд░рдХ्рд╖िрдд рд░рд╣рди्рдЫ । рдЖрдл्рдиो рднाрдЧ्рдп рд░ рднрд╡िрд╖्рдпрдХो рдлैрд╕рд▓ा рдЖрдлै рдЧрд░्рди рдкाрдЙрдиे, рдЖрдл्рдиो рдиीрддि рд░ рдпोрдЬрдиा рдЖрдлै рдмрдиाрдЙрди рдкाрдЙрдиे, рдЖрдл्рдиो рдк्рд░ाрдХृрддिрдХ/рдоाрдирд╡ीрдп рд╢्рд░ोрдд рд░ рд╕ाрдзрдирдХो рдЙрдкрдпोрдЧ рдЖрдлै рдЧрд░्рди рд░ рдЖрдл्рдиो рдаाрдЙँрд▓ाрдИ рд╡िрдХрд╕िрдд рд░ рд╕рдоृрдж्рдз рдмрдиाрдИ рджेрд╢рдХो рд╕्рдоृрдзिрдоा рдкрдиि рд╣िрд╕्рд╕ेрджाрд░ рдмрди्рдиे рд╣рдХ рдкाрдЙрдиु рдкрд░्рдЫ । рдпрд╕рдХाрд▓ाрдЧी рд╕рд░्рд╡ोрддрдо рдЙрдкाрдп рд╣ो - рдкрд╣рдЪाрдирд╕рд╣िрддрдХो рд╕्рд╡ाрдпрдд рдордзेрд╢ рдк्рд░рджेрд╢ рд░ рдЕрди्рдп рдк्рд░рджेрд╢рд╣рд░ुрдХो рд╕्рдеाрдкрдиा рд░ рдЬрдирддाрдХो рдЖрдд्рдордиिрд░्рдгрдпрдХो рдЕрдзिрдХाрд░ рд╕рд╣िрддрдХो рд╕ंрдШीрдп рд▓ोрдХрддाрди्рдд्рд░िрдХ рдЧрдгрддрди्рдд्рд░ाрдд्рдордХ рд╢ाрд╕рди рдк्рд░рдгाрд▓ी рдХो рд╕्рдеाрдкрдиा рд╣ुрдиु рд╣ो ।

    рдЪौрдеो рдоुрдж्рджा : (рднाрд╖ा)

    рднाрд╖ा рд░ рд╕ंрд╕्рдХृрддि -  рджेрд╢ рдЕрдм рдмрд╣ुрднाрд╖िрдХ рд░ рдмрд╣ुрд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рдиीрддि рд░ рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░рдоा рд╕ंрдЪाрд▓рди рд╣ुрдиु рдкрд░्рдЫ । рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рд░ाрдЬ्рдпрдХो рдд्рдпрд╣ाँрдХो рд╕्рдеाрдиीрдп рднाрд╖ा рдХाрдордХाрдЬрдХो рднाрд╖ा рд╣ुрдиु рдкрд░्рджрдЫ । рд╕्рд╡ाрдпрдд рдк्рд░рджेрд╢рд╣рд░ुрдоा рдд्рдпрд╣ाрдХो рдк्рд░ाрджेрд╢िрдХ рд╕рд░рдХाрд░рд▓े рдЖрдл्рдиो рднाрд╖ा рдЖрдлै рд░ोрдЬ्рдиु рдкाрдЙрдиु рдкрд░्рдЫ । рдордзेрд╢рдоा рд╡िрднिрди्рди рднाрд╖ा-рднाрд╖ी рд╡рд╕ोрд╡ाрд╕ рдЧрд░्рджै рдЖрдПрдХो рд░ рдиेрдкाрд▓рдХो рдкुрд░्рд╡рджेрдЦि рдкрд╢्рдЪिрдорд╕рдо्рдо рд╕рдмै рдордзेрд╢ीрд╣рд░ुрдХो рд╕рдо्рдкрд░्рдХ рднाрд╖ा рд╣िрди्рджी рд░рд╣ेрдХो рд▓े рдпрд╕рд▓ाрдИ рд╕्рдеाрдкिрдд рдЧрд░्рдиु рдкрд░्рджрдЫ । (рд╣िрди्рджी рднाрд╖ाрд▓ाрдИ рдоाрди्рдиे рдирдоाрди्рдиे рдЕрдзिрдХाрд░ рдордзेрд╢ीрд╣рд░ुрдХो рдЫ)

    рдкाँрдЪौ рдоुрдж्рджा : (рдЖрд░рдХ्рд╖рдг рд░ рдЕрдЧ्рд░ाрдзिрдХाрд░)

    рдордзेрд╢ी рд╕рдоुрджाрдп рд▓рдЧाрдпрдд рдЖрджिрд╡ाрд╕ी/рдЬрдирдЬाрддी, рджрд▓िрдд, рд╢ोрд╖िрдд рдкिрдбिрдд, рдкिрдЫрдбाрд╡рд░्рдЧ рдЕрд▓्рдкрд╕ंрдЦ्рдпрдХ рд▓рдЧाрдпрдд рдкрдЫाрдбी рдкाрд░िрдПрдХा рдЬाрддिрд╣рд░ु рдЦाрд╕рдЧрд░ी рдеाрд░ुрдХा рд╕ाрдеै рдкूрд░्рд╡рдоा рд░ाрдЬрд╡ंрд╢ी, рддाрдЬрдкुрд░िрдпा, рдзिрдоाрд▓, рд╕рди्рдеाрд▓, рдЙрд░ाрд╡ рдЖрджि рд╕рдоुрджाрдп рд░ рдордз्рдп рдПрд╡ं рд╕ुрджुрд░-рдкрд╢्рдЪिрдоाрдЮ्рдЪрд▓рдоा рд░ाрдгा рдеाрд░ु рдЬрд╕्рддा рд╕िрдоाрди्рддрдХृрдд рд╕рдоुрджाрдп, рдорд╣िрд▓ा, рдкिрдЫрдбाрд╡рд░्рдЧ рдоुрд╕्рд▓िрдо рд▓рдЧाрдпрддрдХा  рдЕрд▓्рдкрд╕ंрдЦ्рдпрдХрд╣рд░ु рддрдеा рджрд▓िрддрд╣рд░ुрд▓ाрдИ рд╣рд░ेрдХ рдЕрд╡рд╕рд░рд╣рд░ुрдоा рдЖрд░рдХ्рд╖рдг рд░ рдЕрдЧ्рд░ाрдзिрдХाрд░ рджिрдиु рдкрд░्рдЫ ।

    рдЫрдаौ рдоुрдж्рджा : (рдЖрдк्рд░рд╡ाрд╕рди)

    рдордзेрд╢ीрд╣рд░ुрд▓ाрдИ рдЕрд▓्рдкрд╕ंрдЦ्рдпрдХ рдмрдиाрдЙрдиे рдиीрддि рд░ рдХ्рд░िрдпाрдХрд▓ाрдкрдХो рдЕрди्рдд्рдп рд╣ुрдиु рдкрд░्рдЫ । рдордзेрд╢рдоा рд░ाрдЬ्рдпрд▓े рд╕ंрдЪाрд▓рди рдЧрд░ेрдХो рдЖрдк्рд░рд╡ाрд╕рдирдХो рдиीрддि рд░ рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдордХो рдЕрди्рдд्рдп рд╣ुрдиु рдкрд░्рджрдЫ । рдордзेрд╢ рднूрдоिрдоा рд╡ाрд╣्рд░्рдп рд░ рд╡िрдЬाрддीрдп рдЕрдк्рд░рд╡ाрд╕рдирд▓े рдЧрд░्рджा рд░ैрдеाрдиे рдордзेрд╢ी рдЬрдирддाрдХो рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рдкрдХреЬ рдХрдордЬोрд░ рд╣ुँрджै рдЧрдПрдХो рдЫ, рдЖрд░्рдеिрдХ рд╢्рд░ोрдд рд░ рд╕ाрдзрди рд▓ुрдЯ्рджै рд░ рдеुрдд्рджै рдЧрдПрдХो рдЫ । рднाрд╖ा рд░ рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдоाрдеि рдЖрдХ्рд░рдордг рд╣ुँрджै рдЧрдПрдХो рдЫ, рдпрд╕ो рд╣ुрдиु рдХो рдЕрд░्рде рд╣ो рдХुрдиै рдкрдиि рдЬाрддि рд╡ा рд╕рдоुрджाрдпрдХो рд▓ाрдЧि рд╕рдоाрдк्рддिрдХो рджिрд╢ाрдХो рд╡िрд╖рдкाрди рд╕рд░рд╣ рд╣ो ।

    рд╕ाрддौ рдоुрдж्рджा : (рд╕рд░рдХाрд░ी рдХाрд░्рдпाрд▓рдп рддрдеा рд╕ुрд╡िрдзाрд╣рд░ुрд▓ाрдИ рд╕ाрд░्рдирдмाрдЯ рд░ोрдХ)

    рдордзेрд╢рдоा рд░рд╣ेрдХा рд╕рд░рдХाрд░ी рдХाрд░्рдпाрд▓рдп рддрдеा рд╕ुрд╡िрдзाрд╣рд░ुрд▓ाрдИ рд░ाрдЬрдоाрд░्рдЧ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рд╡ा рд╕ोрднрди्рджा рдЙрддрд░рддрд░्рдл рд╕ाрд░्рдиे рд╕рд░рдХाрд░ी рдиीрддिрдХो рдЕрди्рдд्рдп рд╣ुрдиु рдкрд░्рджрдЫ । рдЬрд╕्рддो рд╕рдбрдХ рд╡िрднाрдЧрдХो рдХ्рд╖ेрдд्рд░िрдп рдХाрд░्рдпाрд▓рдпрд▓ाрдИ рдЬрдирдХрдкुрд░ рдмाрдЯ рд╣ेрдЯौрдбा рд╕ाрд░्рдиु, рд╕ंрд╕्рдХृрдд рд╡िрд╢्рд╡-рд╡िрдзाрд▓рдп рд▓ाрдИ рдордЯिрд╣ाрдиी рдмाрдЯ рджांрдЧрдоा рд╕ाрд░्рдиु рддрдеा рдЬрд▓ेрд╢्рд╡рд░ рдмाрдЯ рд▓ुрдХी-рдЫिрдкी рд╕рд░рдХाрд░ी рдХाрд░्рдпाрд▓рдпрд▓ाрдИ рдмрд░्рджिрд╡ाрд╕ рд╕ाрд░्рди рдЦोрдЬ्рдиु, рдЖрджि ।

    рдЖрдаौ рдоुрдж्рджा : (рд╕рд░рдХाрд░ी рдХाрд░्рдпाрд▓рдпрд╣рд░ु рдХो рдордзेрд╢рдоा рд╕्рдеाрдкрдиा)

    рд╕ाрдиों-рдаुрд▓ो рд╡िрднिрди्рди рдХाрдорд╣рд░ुрдХो рд▓ाрдЧि рдордзेрд╢ीрд╣рд░ुрд▓ाрдИ рдХाрдардоांрдбू рдиै рдЬाрдиु рдкрд░्рдиे рдмाрдз्рдпрддा рд╣ुрди्рдЫ рддрд╕рд░्рде рдд्рдпेрд╕्рддा рдЗрдХाрдЗрд╣рд░ुрдХो рд╕्рдеाрдкрдиा рдХ्рд╖ेрдд्рд░िрдп рд╕्рддрд░рдоा рдкрдиि рд╣ुрдиु рдкрд░्рджрдЫ । рдЬрд╕्рддै рдиेрдкाрд▓рдоा рджрд╢ (резреж) рд╡рдЯा рд▓ोрдХрд╕ेрд╡ा рдЖрдпोрдЧрд╣рд░ु рдордз्рдпे рдЖрдард╡рдЯा (рео) рдкрд╣ाрдбрдоा рд░ рдЬрдо्рдоा рджुрдИрдЯा (реи) рдордзेрд╢рдоा рд░рд╣ेрдХो рдЫ । рд╕рд░рдХाрд░рдХो рдпो рд╡िрднेрджрдкूрд░्рдг рдиीрддिрдХो рдЕрди्рдд рднрдЗ рдордзेрд╢рдоा рдкрдиि рд╕ोрдХो рд╕्рдеाрдкрдиा рд╣ुрдиु рдкрд░्рджрдЫ ।

    рдирд╡ौ рдоुрдж्рджा : (рд╕рд╣рдорддिрд╣рд░ु рд▓ाрдЧु рд╣ुрдиु рдкрд░्рджрдЫ)

    рд╡िрдЧрддрдоा рдордзेрд╢ीрдкाрд░्рдЯी рд╡ा рдордзेрд╢ी рдоोрд░्рдЪा рддрдеा рд╕рд░рдХाрд░ рдмीрдЪ рднрдПрдХो рд╕рдо्рдЭौрддा рд░ рд╕рд╣рдорддिрд╣рд░ु рд▓ाрдЧु рд╣ुрдиु рдкрд░्рджрдЫ рдХिрдирднрдиे рддि рд╕рд╣рдорддि рд░ рд╕рдо्рдЭौрддाрд╣рд░ु рдордзेрд╢ рдЖрди्рджोрд▓рдирдХो рдЙрдкрдЬ рд╣ो рд░ рдордзेрд╢ीрд╣рд░ु рд╕ंрдЧ рд╕рд░ोрдХाрд░ рд░ाрдЦ्рджрдЫ । рдЬрд╕рдоा рдиेрдкाрд▓ рд╕рд░рдХाрд░ рд░ рдордзेрд╢ी рдЬрдирдЕрдзिрдХाрд░ рдлोрд░рдо, рдиेрдкाрд▓ рдмीрдЪ реирежремрек рднाрдж्рд░ резрей рдЧрддे рд╕рдо्рдкрди्рди рднрдПрдХो реиреи рдмुंрджे рд╕рдо्рдЭौрддा рд░ рдиेрдкाрд▓ рд╕рд░рдХाрд░ рддрдеा рд╕ंрдпुрдХ्рдд рдордзेрд╢ी рдоोрд░्рдЪा рдмीрдЪ реирежремрек рдлाрд▓्рдЧुрди резрем рдЧрддे рд╕рдо्рдкрди्рди рднрдПрдХो рдЖрда рдмुंрджे рд╕рдордЭौрддा рдк्рд░рдоुрдЦ рд╣ो рд░ рдпрд╕рд▓ाрдИ рд▓ाрдЧुрдЧрд░्рдиु рдкрд░्рджрдЫ ।

    рджрд╢ौ рдоुрдж्рджा : (рд╡िрдХाрд╢)
    рдордзेрд╢рдХो рд╡िрдХाрд╢рд▓े рдиै рджेрд╢рдХो рдЙрди्рдирддि рд╕ंрднрд╡ рднрдПрдХोрд▓े рдордзेрд╢рдоा рд╡िрдХाрд╢рд▓ाрдИ рдк्рд░ाрдердоिрдХрддाрдоा рд░ाрдЦी рд╡िрдХाрд╢рдХो рд▓ाрдЧि рдЖрдзाрд░рднूрдд рд╕рд░ंрдЪрдиा рддрдпाрд░ рдЧрд░्рдиु рд░рд╣ेрдХो рдЫ ।

    рдердк рд╡िрдХाрд╕рдХा рдоुрдж्рджाрд╣рд░ु :

    рд╢िрдХ्рд╖ा рдкрдж्рдзрддि :

    рд╡िрдХृрддिрд╣рд░ु рд▓ाрдИ рд╣рдЯाрдИ рд╕рдоाрди рд╢िрдХ्рд╖ा рдиीрддि, рдердк рдЙрд░्рдЬाрдоुрд▓рдХ рд░ рд╕िрдкрдоुрд▓рдХ рдкाрда्рдпрдХ्рд░рдо рд▓ाрдЧु рдЧрд░्рдиु рдкрд░्рджрдЫ । рдЕрд╣िрд▓े рд╕рдо्рдо рдХрдХ्рд╖ा резреж рд╕рдо्рдордХो рдиेрдкाрд▓ी рдкाрда्рдпрдХ्рд░рдордоा рдХрд╣िँ рдкрдиि рдордзेрд╢ рд╢рдм्рдж рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ рднрдПрдХो рдЫैрди, рдХрддै-рдХрддै рддрд░ाрдИ рд╢рдм्рдж рдЪाрд╣िँ рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ рднрдПрдХो рдкाрдИрди्рдЫ । релрез.рео % рдордзेрд╢ीрд╣рд░ुрдХो рдЬрдирд╕ंрдЦ्рдпा рднрдПрдХो рджेрд╢рдоा рдордзेрд╢ीрд╣рд░ुрдХो рдкрд╣рдЪाрди, рднेрд╖-рднुрд╖ा, рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдкाрда्рдпрдХ्рд░рдордоा рд╕рдоाрд╡ेрд╢ рдирдЧрд░्рдиु рдЖрдлैрдоा рд╡िрднेрджрдХो рдаुрд▓ो рдЙрджрд╣ाрд░рдг рд╣ो । рдЬрдмрд╕рдо्рдо рдкाрда्рдпрдХ्рд░рдордоा рдпी рд╡िрд╖рдпрд╣рд░ु рд╕рдоाрд╡ेрд╢ рд╣ुँрджैрди, рдЖрдЙрдиे рдкिрдвीрд▓ाрдИ рдордзेрд╢ рд░ рдордзेрд╢ीрд╣рд░ुрдХो рдмाрд░ेрдоा рдЧрд▓рдд рдзрд░्рдиा (mindset) рд╣ुрдиु рд╕्рд╡ाрднाрд╡िрдХ рдиै рд╣ुрди्рдЫ ।

    рдХृрд╖ि :

    рдиेрдкाрд▓ рдПрдЙрдЯा рдХृрд╖िрдк्рд░рдзाрди рджेрд╢ рднрдПрдкрдиि рдЕрд╣िрд▓े рд╕рдо्рдо рд╣ाрдоी рдХृрд╖िрдоा рдЖрдзुрдиिрдХीрдХрд░рдг рдЧрд░्рди рдкाрдПрдХो рдЫैрдиौ । рдЖрдзुрдиिрдХ рдмрдЬाрд░ рд╕рдо्рдо рдХृрд╖िрд▓ाрдИ рдЬोрдб्рди рдирдпा рдк्рд░рд╡िрдзिрд╣рд░ु рдХो рдПрдХрджрдоै рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рдЫ । рдкрд╣ाрдбрдоा рдеोрд░ै рднрдПрдкрдиि рдирдпा рдк्рд░рд╡िрдзिрдХो рд╡िрдХाрд╢ рднрдПрдЫ рддрд░ рдордзेрд╢рдоा рдпрд╕рдХो рд╡िрд╢ेрд╖ рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд░рд╣ेрдХो рдЫ рдХिрди्рднंрдиे рджेрд╢рдХो рдХृрд╖ि рдЙрдкрдЬрдоा рдордзेрд╢рдХो реореж% рднाрдЧिрджाрд░ी рд░рд╣ेрдХो рдЫ ।

    рд╡ेрд░ोрдЬрдЧाрд░ी :

    рдЧрд░िрдмी рд░ेрдЦाрдоुрдиि рд░рд╣ेрдХोрд▓े рдзेрд░ै рдордзेрд╢ीрд╣рд░ु рдЙрдЪ्рдЪ рд╢िрдХ्рд╖ा рдмाрдЯ рд╡рди्рдЪिрдд рднрдПрдХा рдЫрди्, рд╕िрдкрдоुрд▓рдХ рддाрд▓िрдо рд░ рд░ोрдЬрдЧाрд░рдХो рдЕрд╡рд╕рд░рд╣рд░ु рдордзेрд╢рдоा рдирднрдПрдХा рд╣ुрдиाрд▓े рд╡ेрд░ोрдЬрдЧाрд░ рд╣ुрдирдЧрдПрдХा рдпुрд╡ाрд╣рд░ु рдЖрдл्рдиो рд░  рдЖрдл्рдиो рдкрд░िрд╡ाрд░ рдХो рдЬीрд╡рдирдпाрдкрдирдХो рд▓ाрдЧि рджेрд╢ рдмाрд╣िрд░рди рдмाрдз्рдпрднрдПрдХो рдЫ । рдЖрдл्рдиै рджेрд╢рдоा рд░ोрдЬрдЧाрд░рдХो рдЕрд╡рд╕рд░рд╣рд░ु рд▓्рдпाрдЙрдиे рд╕рд░рдХाрд░рдХो рдк्рд░ाрдердоिрдХрддा рд╣ुрдиु рдкрд░्рджрдЫ ।

    рдн्рд░рд╖्рдЯाрдЪाрд░ рдоाрдеि рдиिрдпंрдд्рд░рдг :

    рд╣ुрди् рдд् рдн्рд░рд╖्рдЯाрдЪाрд░ рджेрд╢рдХै рдк्рд░рдоुрдЦ рдоुрдж्рджा рд╣ो рддрд░ рдкрдиि рдпрд╕рдХो рдЬреЬ рдордзेрд╢рдоा рдмрд▓िрдпो рднрдПрдХो рдЫ । рд╕рд░рдХाрд░ी рдХाрд░्рдпाрд▓рдп рдЬрд╕्рддै: рдоाрд▓рдкोрдд, рдиाрдкिрд╢ाрдЦा рдЖрджि рд▓рдЧाрдпрдд рдХा рд╕ाрде-рд╕ाрдеै рдиिрдЬि рддрдеा рдЖрдо рдХ्рд╖ेрдд्рд░рд╣рд░ुрдоा рдкрдиि рдмिрдиा рдШुрд╕ рдХुрдиै рдХाрдо рд╣ुँрджैрди । рдаुрд▓ो рддрд╣рдоा рдмрд╕ेрдХा рд╣ाрдХिрдорд╣рд░ु рдЖрдл्рдиो рдЕрдзिрдХाрд░рдХो рдЧрд▓рдд рдк्рд░рдпोрдЧ рдЧрд░ेрдХा рдЙрдзाрд╣рд░рдгрд╣рд░ु рдкрд░्рдпाрдк्рдд рдЫрди् । рдпрд╕्рддा рдЧрддिрд╡िрдзिрд▓ाрдИ рдиिрдпрди्рдд्рд░рдг рдЧрд░्рди рдХрдбा рдХाрдиुрди рдмрдиाрдЙрдиु рд╕рд░рдХाрд░рдХो рджाрдпिрдд्рд╡ рд╣ुрдиुрдкрд░्рдЫ ।

    (рдорд▓ाрдИ рдЬ्рдЮाрдд рднрдПрдХो рдордзेрд╢рдХा рдк्рд░рдоुрдЦ рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рд░ рдХेрд╣ि рд╡िрдХाрд╕рдХा рдоुрдж्рджाрд╣рд░ुрд▓ाрдИ рд╕рдоेрдЯ्рдиे рдк्рд░рдпाрд╕ рдЧрд░ेрдХो рдЫु, рдпрд╕рдоा рдЫुрдЯ्рди рд╕्рд╡ाрднाрд╡िрдХ рд╣ो । рдХृрдкрдпा рдердк рдоुрдж्рджाрд╣рд░ु рдИрдоेрд▓ (info4saroj@gmail.com) рд╡ा comments box рдоा рдЫोрдб्рджिрди рдЕрдиुрд░ोрдз рдЧрд░्рджрдЫु । рдХुрдиै рдмुंрджाрд╕िрдд рддрдкाрдЗрдХो рдЕрд╕рд╣рдорддि рднрдПрдоा рдЬाрдирдХाрд░ी рдЧрд░ाрдЙрдиु рд╣ोрд▓ा)

    Related Links



    3. Hachhethu, Krishna (2007). "Madheshi Nationalism and Restructuring the Nepali State". seminar "Constitutionalism and Diversity in Nepal", organizd by Centre for Nepal and Asia Studies, Trubhuvan University. Kathmandu, Nepal. Retrieved November 23, 2012.

    Pages

    Sample Text

    Powered by Blogger.

    Recent Posts

    Download